Η δεκαετία που ξεκίνησε στις 28 Οκτωβρίου 1940, εκτός από σελίδες ιστορίας, μας άφησε κληρονομιά και μια σειρά αστικούς μύθους και θεωρίες συνωμοσίας… Με έναν από αυτούς – επετειακά – ασχολούμαι σήμερα.
Η ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΖΕΡΒΑ
Την άκουσα την κουβέντα τούτη σε ένα καφενείο της Αθήνας. Πιο συγκεκριμένα σε κάποιο μικρό καφενεδάκι στου Ζωγράφου, ένα καλοκαιριάτικο πρωινό του 1982. Ήταν η μία και μοναδική φορά που επισκέφθηκα στην ζωή μου αυτό το μαγαζί. Και αυτό έγινε εξ αιτίας ενός καλού συναδέλφου στο Μαθηματικό της Αθήνας, που προθυμοποιήθηκε να μου δανείσει το βιβλίο της «Άλγεβρας Γκαλουά», το οποίο είχα καταφέρει να το χάσω και έπρεπε να το δώσω τον Σεπτέμβρη … (δεν ήταν πρώτη φορά που διαπίστωνα παραμονές εξετάσεων ότι είχα χάσει το βιβλίο μου).
Μου είχε καθορίσει ως σημείο συνάντησης τούτο το μαγαζάκι… ένας μπουφές και το πολύ πέντε τραπέζια.
Το προηγούμενο βράδυ είχε γίνει μια θυελλώδης συζήτηση στην Ελληνική Βουλή. Ο Υπουργός Εσωτερικών Γιώργος Γεννηματάς παρουσίασε την πρόταση νόμου για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου υπερασπίστηκε σθεναρά την ιδέα να αναγνωριστούν και οι αγώνες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής.
Είχαν περάσει 40 περίπου χρόνια και από την εποχή του εμφύλιου πόλεμου. Αντιμετωπιζόταν, ακόμη, σαν συμμετοχή, περίπου, σε εγκληματική οργάνωση η ένοπλη δράση στα πλαίσια του ελεγχόμενου από τους κομμουνιστές αντάρτικου.
Η κοινωνία, μετά την πτώση της δικτατορίας, τα είχε ξεπεράσει αυτά. Τα αντάρτικα τραγούδια είχαν γίνει εξαιρετικά δημοφιλή ανάμεσα στους νέους. Αλλά, ένα πλέγμα νομοθετημάτων από την εποχή του εμφυλίου εξακολουθούσε να ισχύει. Χρειαζόταν ένα νομοσχέδιο σκούπα για να τα εξαλείψει.
Στη διάρκεια αυτής της θυελλώδους συζήτησης, στην Βουλή, ο αρχηγός της ΝΔ, Βαγγέλης Αβέρωφ-Τοσίτσας, υπερασπίστηκε σθεναρά όλα τα παραδοσιακά αντικομμουνιστικά κηρύγματα της παράταξής του, συντηρώντας αμείωτο το μένος των οπαδών του κατά των αντιπάλων τους.
Στο καφενείο αυτό συνάντησα δύο γέρους. Αρκετά πρωί ακόμα … ήταν οι μοναδικοί θαμώνες. Άκουσα την κουβέντα τους.
«Έπρεπε να πει και για τα Τάγματα Ασφαλείας…»
«Αυτά μας έσωσαν», συμπλήρωσε ο άλλος.
Άρχισε να διηγείται πώς το Τάγμα Ασφαλείας της Αμαλιάδας πολέμησε γενναία κατά του ΕΛΑΣ τον Σεπτέμβρη του 1944.
Κόκκαλο εγώ.
Δεν είχα ακούσει ποτέ κανέναν… ούτε τις ημέρες της Χούντας… να υπερασπίζεται δημόσια τα εξοπλισμένα από τους Γερμανούς Τάγματα.
Αφού συμφώνησαν μεταξύ τους για την χρησιμότητα των Ταγμάτων (χωρίς να ομολογήσουν, εάν είχαν και οι δυο τους υπηρετήσει στις γραμμές τους), γυρίζει ο ένας και του λέει του άλλου.
«Και να ξέρεις ότι για όλα φταίει ο Ζέρβας».
Νέα έκπληξη…
Ο στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας ήταν αρχηγός μιας μη κομμουνιστικής οργάνωσης αντίστασης και είχε αναπτύξει αντάρτικες δυνάμεις στην Ήπειρο και τη Δυτική Ελλάδα.
Σε τί όμως έφταιγε;
«Να σου πω εγώ», λέει με το ύφος του «τα ξέρω όλα».
«Ο Ζέρβας ήταν θείος και ο Άρης Βελουχιώτης ανιψιός. Τα κανόνισαν μέσα στην οικογένεια, ο ένας να πάει στα Δεξιά και ο άλλος στα Αριστερά, για να βάψουν με αίμα τον τόπο. Ήθελαν την καταστροφή μας».
Ο άλλος το σκέφτηκε για λίγο και μετά συμφώνησε…
«Το έχω ακούσει και εγώ ο Ζέρβας ήταν μπουρδελατζής και ο Άρης αλήτης».
Αφού για όλα όσα τραβήξαμε έφταιγε μια οικογένεια, της οποίας δυο … όχι καθώς πρέπει … γόνοι της συνωμότησαν κατά της κοινωνίας… αθωώνονταν και τα Τάγματα Ασφαλείας για τη συνεργασία με τους κατακτητές…
Στέκει η θεωρία συνωμοσίας αυτή;
Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Η μητέρα του Θανάση Κλάρα ήταν δεύτερη εξαδέλφη του πατέρα του Ναπολέοντα Ζέρβα. Δεν φαίνεται από κανένα στοιχείο, να είχε επισκεφθεί ο απότακτος συνταγματάρχης την οικογένεια Κλάρα στην Λαμία, κατά τα χρόνια του μεσοπόλεμου. Ούτε να είχαν προσωπική γνωριμία ο «θείος» με τον «ανιψιό».
Ίσως ο Ζέρβας, με τον πολυτάραχο βίο τις δεκαετίες του 20 και του 30, να ήξερε πως είχε έναν μακρινό ανιψιό δημοσιογράφο στον «Ριζοσπάστη».
Πρώτη γνωριμία τους έγινε στον Γοργοπόταμο, το Νοέμβριο του 1942. Εκεί τους έφεραν σε επαφή οι Εγγλέζοι, που απαίτησαν να συνδράμουν στο σαμποτάζ αντάρτες και από τις δύο οργανώσεις. Στην αρχή ο Θανάσης Κλάρας παρουσιάστηκε με το αντάρτικο ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης. Μετά την ανατίναξη της γέφυρας, του είπε και το πραγματικό όνομα και του υπενθύμισε τον βαθμό συγγένειας που είχαν. Ο Ζέρβας παραδέχτηκε πως ήταν ανιψιός του. (Η φωτό που αναρτώ είναι μετά τη γνωριμία τους και την εκτέλεση του σαμποτάζ στο επινίκιο γλέντι, που στήθηκε σε ένα χωριό της Παρνασίδας. Αριστερά με την τραγιάσκα ο Ναπολέων Ζέρβας και δίπλα του ο καπετάν Άρης)
Αυτό είναι όλο.
Ξανασυναντήθηκαν μόνο μια φορά (τέλη του 43- αρχές 44) σε μια προσπάθεια να αποφύγουν την εμφύλια σύρραξη και να δράσουν συντονισμένα όλες οι αντάρτικες δυνάμεις, κάτι που ως γνωστόν δεν επιτεύχθηκε.
Από εκεί και μετά ο ένας μάθαινε νέα του άλλου από τις εφημερίδες.
Ο Άρης ήταν κομμουνιστής ήδη από τη δεκαετία του 1920.
Την ίδια εποχή ο μακρινός του συγγενής ήταν κατ’ όνομα Δημοκρατικός, δεν ήθελε τον βασιλιά, αλλά είχε συμμετοχή σε δυο τρία στρατιωτικά κινήματα με στόχο τη δικτατορία για την προάσπιση της Δημοκρατίας!!!
Οι δρόμοι τους ήταν εντελώς διαφορετικοί.
Διαμορφώθηκαν ως προσωπικότητες όχι στα πλαίσια της οικογένειας… αλλά έξω από αυτήν, σε πολιτικούς αγώνες… στους οποίους ήταν ενταγμένοι σε εντελώς διαφορετικά στρατόπεδα.
Τον εμφύλιο πόλεμο ούτε τον δημιούργησαν, ούτε τον ξεκίνησαν αυτοί οι δύο.
Η συντριβή του κοινωνικού ιστού από την πείνα της κατοχής, οδήγησε σε ριζοσπαστικοποίηση ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων, που ούτε στα πιο τρελά όνειρά του δεν έβλεπε ο καπετάν Άρης. Ερμήνευε, όμως, σωστά και γρήγορα τις διαθέσεις του λαού… και το πλήρωσε. Ούτε ο Ζέρβας από την άλλη είχε σκεφθεί ότι θα αποτελούσε το πολιτικό και στρατιωτικό αποκούμπι του κατεστημένου απέναντι σε αυτό τον ριζοσπαστικό ξεσηκωμό… για αυτό και μεταπολεμικά τον περιθωριοποίησαν πολιτικά.
Οι γέροι συνέχιζαν να βρίζουν και τους δύο, μέχρι την στιγμή που φάνηκε ο καλός συνάδελφος για να μου δώσει το πολύτιμο βιβλίο. Με πήρε και φύγαμε για να πάμε στη Γραμματεία της σχολής μας (κάπου στην οδό Ιπποκράτους) έτσι έχασα την ευκαιρία να ακούσω και άλλες λεπτομέρειες για τη συνωμοσία κατά του Ελληνικού Έθνους η οποία εξυφάνθηκε στα πλαίσια της οικογένειας Ζέρβα.
