Η απόφαση, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» στις 16 Νοεμβρίου 2025, αναγνωρίζει την υποχρέωση του Δημοσίου να αναλάβει το κόστος συντήρησης και επισκευής διατηρητέων κτιρίων σε περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες αμελούν ή αδυνατούν οικονομικά να το πράξουν.
Η υπόθεση και η δικαστική προσφυγή
Η υπόθεση αφορά τέσσερα ιστορικά και χαρακτηρισμένα διατηρητέα κτίρια στην πόλη του Άργους, για τα οποία τα αρμόδια υπουργεία (Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας) είχαν αμελήσει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα διάσωσης. Αποτυγχάνοντας να λάβουν απάντηση μέσω επίσημης επιστολής που απέστειλαν ήδη από το 2021, οι κάτοικοι του Άργους, με νομικό εκπρόσωπο τον Βασίλη Δωροβίνη, κατέθεσαν δικαστική προσφυγή ζητώντας την ακύρωση της άρνησης των υπουργείων.
Τα τέσσερα κτίρια σε κίνδυνο
Τα κτίρια που κινδυνεύουν με κατάρρευση, παρότι είναι επίσημα χαρακτηρισμένα ως ιστορικά διατηρητέα, είναι τα ακόλουθα:
Οικία Σπυρίδωνα Τρικούπη, πατέρα του Χαρίλαου Τρικούπη.
Οικία του Στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη.
Οικία του Στρατηγού Δημητρίου Τσώκρη, μίας από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της περιοχής.
Οικία της προεπαναστατικής οικογένειας Βλάσση, στην πλατεία Αγίας Αικατερίνης.
Για χρόνια, αυτά τα κορυφαίας ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας κτίρια παρέμεναν ασυντήρητα, με εμφανείς φθορές που απειλούσαν την structural ακεραιότητά τους.
Οι βασικές διατάξεις της απόφασης
Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε κατ' ουσίαν ότι:
Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας και δεν μπορεί να παραμένει ανενεργή λόγω ιδιωτικής αδράνειας.
Το Κράτος οφείλει να παρεμβαίνει όταν οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να συντηρήσουν τα διατηρητέα κτίρια.
Σε περιπτώσεις σοβαρού κινδύνου, το Δημόσιο υποχρεούται να αναλάβει άμεσα τις εργασίες αποκατάστασης, με δυνατότητα να διεκδικήσει στη συνέχεια τα έξοδα από τους ιδιοκτήτες, εφόσον αυτό προβλέπεται.
Αντίδραση και προοπτικές
Η απόφαση του ΣτΕ θεωρείται μία από τις σημαντικότερες των τελευταίων χρόνων στον τομέα της προστασίας μνημείων. Οι Πολίτες του Άργους χαιρετίζουν τη δικαστική αυτή δικαίωση, περιγράφοντάς την ως «νίκη για την ιστορία και την ταυτότητα της πόλης». Παράλληλα, εκφράζουν την επιτακτική ανάγκη για άμεση δράση των αρμόδιων υπουργείων, προτού η φθορά στα κτίρια γίνει μη αναστρέψιμη. Η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για αντίστοιχες παρεμβάσεις σε όλη τη χώρα, όπου υπάρχουν εγκαταλελειμμένα διατηρητέα κτίρια.
Η υπόθεση και η δικαστική προσφυγή
Η υπόθεση αφορά τέσσερα ιστορικά και χαρακτηρισμένα διατηρητέα κτίρια στην πόλη του Άργους, για τα οποία τα αρμόδια υπουργεία (Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας) είχαν αμελήσει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα διάσωσης. Αποτυγχάνοντας να λάβουν απάντηση μέσω επίσημης επιστολής που απέστειλαν ήδη από το 2021, οι κάτοικοι του Άργους, με νομικό εκπρόσωπο τον Βασίλη Δωροβίνη, κατέθεσαν δικαστική προσφυγή ζητώντας την ακύρωση της άρνησης των υπουργείων.
Τα τέσσερα κτίρια σε κίνδυνο
Τα κτίρια που κινδυνεύουν με κατάρρευση, παρότι είναι επίσημα χαρακτηρισμένα ως ιστορικά διατηρητέα, είναι τα ακόλουθα:
Οικία Σπυρίδωνα Τρικούπη, πατέρα του Χαρίλαου Τρικούπη.
Οικία του Στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη.
Οικία του Στρατηγού Δημητρίου Τσώκρη, μίας από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της περιοχής.
Οικία της προεπαναστατικής οικογένειας Βλάσση, στην πλατεία Αγίας Αικατερίνης.
Για χρόνια, αυτά τα κορυφαίας ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας κτίρια παρέμεναν ασυντήρητα, με εμφανείς φθορές που απειλούσαν την structural ακεραιότητά τους.
Οι βασικές διατάξεις της απόφασης
Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε κατ' ουσίαν ότι:
Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας και δεν μπορεί να παραμένει ανενεργή λόγω ιδιωτικής αδράνειας.
Το Κράτος οφείλει να παρεμβαίνει όταν οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να συντηρήσουν τα διατηρητέα κτίρια.
Σε περιπτώσεις σοβαρού κινδύνου, το Δημόσιο υποχρεούται να αναλάβει άμεσα τις εργασίες αποκατάστασης, με δυνατότητα να διεκδικήσει στη συνέχεια τα έξοδα από τους ιδιοκτήτες, εφόσον αυτό προβλέπεται.
Αντίδραση και προοπτικές
Η απόφαση του ΣτΕ θεωρείται μία από τις σημαντικότερες των τελευταίων χρόνων στον τομέα της προστασίας μνημείων. Οι Πολίτες του Άργους χαιρετίζουν τη δικαστική αυτή δικαίωση, περιγράφοντάς την ως «νίκη για την ιστορία και την ταυτότητα της πόλης». Παράλληλα, εκφράζουν την επιτακτική ανάγκη για άμεση δράση των αρμόδιων υπουργείων, προτού η φθορά στα κτίρια γίνει μη αναστρέψιμη. Η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για αντίστοιχες παρεμβάσεις σε όλη τη χώρα, όπου υπάρχουν εγκαταλελειμμένα διατηρητέα κτίρια.
