Mε αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Νίκου Γκάτσου (και τα 19 από τον θάνατό του) το Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου φιλοξενεί, στις 22 και 23 Ιουλίου, τη μουσικοθεατρική παράσταση «Ο γνωστός μας άγνωστος κύριος Γκάτσος», με τους συντελεστές της να προσφέρουν την αμοιβή τους υπέρ της αποκατάστασης του σπιτιού του ποιητή, στην Ασέα Αρκαδίας. Πρόκειται για μία παράσταση, τη σκηνοθεσία της οποίας υπογράφει η Μάνια Παπαδημητρίου, που επιχειρεί να διεισδύσει στο μυαλό αυτού του αυστηρού αλλά και με ιδιαίτερο χιούμορ πνευματικού ανθρώπου που ποτέ δεν έδωσε συνεντεύξεις, ενώ ο ιδιωτικός του λόγος γινόταν δημόσιος μόνο στις παρέες του με τον Χατζιδάκι, τον Ελύτη και τις υπόλοιπες σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής του.
«Αμοργός»
Και βέβαια, ο Νίκος Γκάτσος αποτελεί μία μοναδική περίπτωση στα ελληνικά γράμματα, αφού κατάφερε να περάσει στην ιστορία της εγχώριας υπερρεαλιστικής ποίησης μόνο με μία συλλογή: την «Αμοργό», την οποία εξέδωσε το 1943. Μάλιστα, από τότε δεν ξαναδημοσίευσε ποίηση, ενώ ασχολήθηκε με τη θεατρική μετάφραση και -πάνω απ' όλα- τη στιχουργική.
Απ' την άλλη, όμως, οι στίχοι του Γκάτσου ευτύχησαν να συνδυαστούν με τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος -με τη σειρά του- αναγνώριζε στον ποιητή «το σημαντικότερο άνθρωπο που είχε γνωρίσει μετά τη μητέρα του». Σε κάθε περίπτωση, απ' όλους τους συνθέτες που τον μελοποίησαν (Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Μούτσης, Κηλαηδόνης, Χάλαρης) ο Χατζιδάκις ήταν πιο κοντά στην ψυχολογία του Νίκου Γκάτσου.
Οι στίχοι του ποιητή της «Αμοργού» μοιάζουν με αποσπάσματα ενός ποιητικού λόγου, τον οποίο δεν προσπαθούσε να συνθέσει και ολοκληρώσει, αλλά -αντιθέτως- τον κατακερμάτιζε: Ολα τα κομμάτια της μυθολογίας του -τα όνειρα που χάθηκαν, οι αρχαίοι μύθοι, οι σύγχρονες ψευδαισθήσεις, η ορθοδοξία, ο παγανισμός, το μοιρολόι- μοιάζουν να μην κατευθύνονται προς ένα κέντρο, αλλά να απομακρύνονται από αυτό και να σκορπίζουν.
Αφήγηση
Στην παράσταση μαζί με την Μάνια Παπαδημητρίου, πέντε ηθοποιοί και μουσικοί εναλλάσσουν το τραγούδι με την αφήγηση. Η σκηνοθέτης ακολουθεί τη λογική «θεάτρου του ραδιοφώνου».
Η αφήγηση βασίζεται σε κείμενα για τον Γκάτσο, των Χατζιδάκι, Ελύτη, Σεφέρη, αποσπάσματα από το βιβλίο «Πουλάμε τη ζωή χρεώνουμε τον θάνατο», της συντρόφου του Αγαθής Δημητρούκα με τη σκηνική δράση να συνοδεύεται από βίντεοαρτ και εικαστικές αναφορές που παραπέμπουν στο Νίκο Γκάτσο και την εποχή του.
