Tην Τετάρτη 13 Μαρτίου 2013 παρουσιάστηκε στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, ενώπιον πολυπληθούς ακροατηρίου, ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, από ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Καθηγητή Φυσικής Διαστήματος και Διευθυντή Εργαστηρίου Αστροφυσικής, του Τμήματος Φυσικής του ΕΚΠΑ κ. Ξενοφώντα Μουσά.
Το θέμα της διάλεξης ήταν «Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων: Επιτομή της
Ελληνικής Φιλοσοφίας» και ο ομιλητής πρώτα αναφέρθηκε στην ιστορία του
ναυαγίου των Αντικυθήρων που ανακαλύφθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, με
εκπληκτικής ποιότητας ευρήματα, τα οποία εκτίθενται στο Εθνικό
Αρχαιολογικό Μουσείο.
Στη συνέχεια, «ξεκλείδωσε» τα μυστικά του
μηχανισμού των Αντικυθήρων, που κατά πάσα πιθανότητα κατασκευάστηκε
μεταξύ του 150 και 100 π.Χ. από μια ομάδα αστρονόμων επίγονων του
Αρχιμήδη, ενδεχομένως από τον Ίππαρχο τον Ρόδιο (190-120 π.Χ.). Ο
μηχανισμός αποτελείται από 30 γρανάζια και αναπαράγει αστρονομικά
φαινόμενα με εξαιρετική ακρίβεια. Τόσο ο κ. Μουσάς, όσο και η
συνομιλήτριά του η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας των Θετικών
Επιστημών στο Τμήμα Μαθηματικών του ΕΚΠΑ, κ. Μάρω Παπαθανασίου τόνισαν
ότι η τελειότητα του μηχανισμού αποτελεί χειροπιαστή απόδειξη του
γεγονότος ότι η φιλοσοφία και η αστρονομία ήταν συγκοινωνούντα δοχεία,
καθώς επίσης και τα μαθηματικά και η φυσική. Φιλόσοφοι σαν τον Πλάτωνα
είχαν υψηλού επιπέδου αστρονομικές και μαθηματικές γνώσεις που
αποτελούσαν υπόβαθρο του φιλοσοφικού τους στοχασμού. Τέλος, ο κ.
Διονύσης Κριάρης, κατασκευαστής σύγχρονων μοντέλων ποικίλων αρχαίων
μηχανισμών, έφερε και παρουσίασε ένα ακριβές αντίγραφο του μηχανισμού,
καθώς και άλλα ανακατασκευασμένα αστρονομικά όργανα.
