ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ
ΕΙΔΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ
ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΕΜΠΟΡΙΟ ΦΡΟΥΤΩΝ - ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2014

Ενημέρωση Ανδριανού σε Γκάτζιο για τη μελέτη της μεταφοράς νερού του Αναβάλου σε Ασκληπιείο και Επίδαυρο

ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ | 7:35:00 μ.μ. |




















 Ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού απέστειλε επιστολή προς τον Δήμαρχο Επιδαύρου κ. Κωνσταντίνο Γκάτζιο και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, ενημερώνοντάς τους για συνοπτική έκθεση της μελέτης του έργου μεταφοράς νερού άρδευσης του Αναβάλου στο Ασκληπιείο και την Επίδαυρο.

Το πλήρες κείμενο της επιστολής έχει ως εξής:    
                                                                                                                                                                   «Ύστερα από επικοινωνία που είχα με τον αρμόδιο Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γεώργιο Καρασμάνη και τον Ειδικό Γραμματέα Κοινοτικών Πόρων και Υποδομών κ. Δημήτριο Ιατρίδη, στο πλαίσιο του διαρκούς μου ενδιαφέροντος για την πορεία υλοποίησης του αρδευτικού έργου του Αναβάλου, σας αποστέλλω συνημμένως συνοπτική έκθεση της μελέτης του έργου «Έργα Μεταφοράς και Διανομής Νερού Άρδευσης από Δίκτυα Αναβάλου στους Δήμους Ασκληπιείου και Επιδαύρου Ν. Αργολίδας.

Συγκεκριμένα:

1.                  ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.1              Γενικά
Σε ό,τι αφορά συνολικά το έργο του Αναβάλου:

Όλες οι διαδικασίες ξεκίνησαν από το 2008. Η επιλογή και η ένταξη όλων των πράξεων του συνολικού έργου του Αναβάλου στο Πρόγραμμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Αλέξανδρος Μπαλτατζής έγινε στις 16-04-2009 και 5-5-2009 από την τότε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και την τότε Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με συνολικό προϋπολογισμό 47,5 εκατομμύρια ευρώ.

Το έργο περιελάμβανε:
-          Την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του κεντρικού αντλιοστασίου (υλοποιήθηκε)
-          Βελτιώσεις υφισταμένων δικτύων Αναβάλου (υλοποιήθηκε)
-          Τη μεταφορά και διανομή νερού στο Κουτσοπόδι, Μήκυνες, Μοναστηράκι, Φίχτια, Χώνικα, Αεροδρόμιο, Ελληνικά και Δήμο Μιδέας.
-          Αγωγό για την μεταφορά και διανομή νερού άρδευσης στην Ερμιονίδα.
-          Αγωγό για την μεταφορά και διανομή νερού άρδευσης στην Επίδαυρο.

Σε ό,τι αφορά το έργο μεταφοράς και Διανομής Νερού Άρδευσης από Δίκτυα Αναβάλου στους Δήμους Ασκληπιείου και Επιδαύρου Ν. Αργολίδας:

Με σύμβαση που υπογράφηκε στις 10/5/2011, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ανέθεσε στα συμπράττοντα γραφεία μελετών:
·         ΟΤΜΕ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ Ε.Π.Ε.
·         ΤΕΑΜ Μ-Η ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ Α.Ε. 
·         ΒΑΚΑΚΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΓΙΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Α.Ε.
·         ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ του ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

την εκπόνηση της μελέτης «ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΓΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΑΠΟ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΒΑΛΟΥ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ Ν. ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ», που χρηματοδοτείται από τη ΣΑΕ 0818 με ΚΕ 2009ΣΕ08180008.

1.2       Συμβατικό αντικείμενο

Αντικείμενο της μελέτης είναι τα έργα μεταφοράς νερού που απαιτούνται για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών καλλιεργούμενων περιοχών του Δήμου Επιδαύρου οι οποίες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα άρδευσης. Προβλέπεται να εξυπηρετηθούν εκτάσεις που ανήκουν στις κτηματικές περιοχές Αγ. Δημητρίου (Μετοχίου), Αρκαδικού, Ασκληπιείου (Λυγουριού), Δήμαινας, Παλαιάς και Νέας Επιδαύρου, συνολικής μικτής επιφάνειας 27.300 περίπου στρεμμάτων, με καθαρά αρδευόμενη γεωργική γη 20.450 στρεμμάτων.

Η μελέτη περιλαμβάνει αγωγούς μεταφοράς συνολικού μήκους 32 km περίπου, 3 Αντλιοστάσια, 3 Δεξαμενές και Σύστημα Αυτοματισμού.

Η μελέτη εκπονήθηκε σε στάδιο Προμελέτης και Οριστικής Μελέτης και συνοδεύεται από Τεύχη Δημοπράτησης. Στο πλαίσιο της σύμβασης εκπονήθηκε και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, βάσει της οποίας εκδόθηκε Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (αρ. απόφασης οικ. 170754/10-02-2014 ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ - ΑΔΑ: ΒΙΡ50-ΣΞ3)

2.                  ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ
Η περιοχή μελέτης εντάσσεται διοικητικά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, στην Περιφερειακή Ενότητα (Π.Ε.) Αργολίδας.

Στο σύστημα αναφοράς ΕΓΣΑ 87 τα ακραία σημεία των έργων ορίζονται από τις συντεταγμένες:

Χ
Υ
Αρχή
394.529
4.162.468
Πέρας
419.278
4.168.785

3.                   ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ
3.1       Γενική διάταξη των έργων

Η γεωγραφική θέση των αξιοποιούμενων εκτάσεων σε σχέση με την πηγή υδροληψίας αποτελούν τον βασικότερο παράγοντα καθορισμού της γενικής διάταξης των έργων μεταφοράς του νερού. Οι εκτάσεις που θα αρδευτούν βρίσκονται κατά μήκος του άξονα Ναύπλιο – Λυγουριό - Νέα Επίδαυρος. Επομένως οι αγωγοί μεταφοράς ακολουθούν αυτήν την γενική κατεύθυνση και στην πορεία τους υδροδοτούν τις επί μέρους περιοχές.

Το νερό αντλείται από το επίπεδο της διώρυγας του Αναβάλου (υψόμετρο +15 περίπου) μέχρι την περιοχή του Μετοχίου (Αγ. Δημητρίου), όπου βρίσκεται και το ψηλότερο σημείο της διαδρομής (υψόμετρο +400). Στη συνέχεια, με αγωγούς βαρύτητας, το νερό διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μελέτης για να καταλήξει σε ύψωμα νοτίως της Δήμαινας, σε υψόμετρο +275 m.

Οι αγωγοί μεταφοράς τροφοδοτούν τρεις δεξαμενές ημερήσιας εξίσωσης, οι οποίες καλύπτουν τις ανάγκες λειτουργίας των δικτύων. Οι δεξαμενές τοποθετούνται σε κατάλληλες θέσεις σε σχέση με τα εξυπηρετούμενα δίκτυα, ώστε να εξασφαλίζουν επαρκείς πιέσεις για την λειτουργία των υδροληψιών.

3.2       Παραδοχές σχεδιασμού των έργων

Όλοι σχεδόν οι αγωγοί μεταφοράς προβλέπεται να κατασκευαστούν κάτω από υφιστάμενους δρόμους. Η επιλογή των δρόμων από τους οποίους προβλέπεται να διέλθουν οι αγωγοί έγινε με κριτήριο την ελαχιστοποίηση των κυκλοφοριακών προβλημάτων, την αποφυγή διέλευσης από οικισμούς και τον σεβασμό όλων των αρχαιολογικών δεσμεύσεων. Επιδιώχθηκε, όπου αυτό ήταν εφικτό, η διέλευση από μη ασφαλτοστρωμένους (αγροτικούς) δρόμους έστω και αν αυτό δημιουργεί πρόσθετες ανωμαλίες οριζοντιογραφικές και υψομετρικές στη χάραξη των αγωγών.

Τα αντλιοστάσια προβλέπονται σε κατάλληλες θέσεις, σε μικρή απόσταση από τους δρόμους από τους οποίους διέρχονται οι αγωγοί και σε ικανοποιητική απόσταση από κατοικημένες περιοχές, για την αποφυγή οχλήσεων.

Οι θέσεις, ο τύπος και οι διαστάσεις των δεξαμενών επιλέγονται έτσι ώστε τα κυρίως έργα και οι οδοί πρόσβασης να προσαρμόζονται κατάλληλα στο ανάγλυφο της περιοχής και να περιορίζονται οι χωματουργικές εργασίες και οι προς απαλλοτρίωση εκτάσεις.

3.3       Οι αγωγοί μεταφοράς

Η απόληψη του νερού από τη διώρυγα Αναβάλου προβλέπεται να γίνει από την περιοχή της Νέας Τίρυνθας, σε μικρή απόσταση από το υφιστάμενο αρδευτικό Αντλιοστάσιο 3Α5 και τη Δεξαμενή 3Δ5 που εξυπηρετούν τα δίκτυα της ομώνυμης ζώνης.

Κατάντη του υφιστάμενου αντλιοστασίου προβλέπεται η κατασκευή του έργου υδροληψίας από τη διώρυγα και του αντλιοστασίου κεφαλής Α1.

Στη συνέχεια, με καταθλιπτικούς αγωγούς διαμέτρου DN800 και συνολικού μήκους 13.069 m, το νερό μεταφέρεται μέχρι την δεξαμενή Δ1, που προβλέπεται να κατασκευαστεί βορειοδυτικώς του Μετοχίου. Για την ανύψωση του νερού μέχρι την Δ1 απαιτούνται δύο ενδιάμεσες αντλήσεις, με την παρεμβολή των αντλιοστασίων Α2 και Α3.

Από το αντλιοστάσιο Α1 ξεκινά ο πρώτος καταθλιπτικός αγωγός (Α1-Α2), ο οποίος κινείται αρχικώς προς νότο, κατά μήκος του παράλληλου προς τη διώρυγα χωματόδρομου και στη συνέχεια στρέφεται ανατολικά, κινούμενος κατά μήκος του δρόμου που συνδέει τα χωριά Νέα Τίρυνθα και Αγ. Αδριανό και οδηγεί προς την Μονή Καρακαλά. Ο αγωγός αυτός, μετά από διαδρομή 6.625 m, καταλήγει στο αντλιοστάσιο Α2, το οποίο τοποθετείται αμέσως μετά τη δεύτερη διασταύρωση προς Προφήτη Ηλία. Σε όλο σχεδόν το μήκος του ο αγωγός ακολουθεί ασφαλτοστρωμένους δρόμους και διέρχεται από τους οικισμούς της Ν. Τίρυνθας και του Αγ. Αδριανού.

Από το αντλιοστάσιο Α2 ξεκινά ο δεύτερος καταθλιπτικός αγωγός (Α2-Α3), ο οποίος συνεχίζει την ανατολική πορεία, ακολουθώντας αρχικώς την οδό προς τη Μονή Καρακαλά. Σε απόσταση 1 km από την Μονή ο αγωγός αποκλίνει από τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο και ακολουθεί καλής βατότητας χωματόδρομο που οδηγεί προς το Μετόχι (Αγ. Δημήτριο), για να καταλήξει στο αντλιοστάσιο Α3, που τοποθετείται σε απόσταση 780 m από τη διασταύρωση. Από το συνολικό μήκος των 2.900 m του αγωγού, τα πρώτα 2.120 m βρίσκονται σε ασφαλτοστρωμένο δρόμο.

Από το αντλιοστάσιο Α3 ξεκινά ο τρίτος καταθλιπτικός αγωγός (Α3-Δ1), ο οποίος κινείται σε όλο του το μήκος επί του χωματόδρομου που οδηγεί προς το Μετόχι. Μετά από διαδρομή 3.544 m ο αγωγός καταλήγει στη δεξαμενή Δ1, η οποία τοποθετείται σε απόσταση 850 m περίπου από τον άνω συνοικισμό του Μετοχίου.

Από τη δεξαμενή Δ1 αρχίζει ο αγωγός βαρύτητος, διαμέτρων DN800 και DN600 με συνολικό μήκος 6.170 m, ο οποίος ακολουθεί νοτιοανατολική πορεία προς τον οικισμό Χουνταλαίικα, και καταλήγει στη δεξαμενή Δ2. Κινείται αρχικώς επί χωματόδρομου καλής βατότητος (4.912 m) και στη συνέχεια επί του ασφαλτοστρωμένου δρόμου που οδηγεί στα Χουνταλαίικα (1.258 m). Σε απόσταση 132 m από τη δεξαμενή Δ1 προβλέπεται η κατασκευή φρεατίου διακλάδωσης για τη μελλοντική σύνδεση του αγωγού που θα τροφοδοτήσει το δίκτυο της περιοχής Αγ. Δημητρίου – Αρκαδικού.

Από τη δεξαμενή Δ2 ο αγωγός βαρύτητος, με διάμετρο DN500, συνεχίζει την πορεία του μέχρι το πέρας της διαδρομής του, που είναι η δεξαμενή Δ3, ακολουθώντας την γενική κατεύθυνση Χουνταλαίικα – Χάνι Μερκούρη – Λυγουριό – Δήμαινα. Η διαδρομή αυτή, συνολικού μήκους 12.645 m, περιλαμβάνει 11.395 m ασφαλτοστρωμένου δρόμου και 1.250 m χωματόδρομου, δια του οποίου παρακάμπτεται το Λυγουριό. Κατά μήκος του αγωγού προβλέπεται η κατασκευή δύο φρεατίων διακλάδωσης για την μελλοντική εξυπηρέτηση των δικτύων. Το πρώτο φρεάτιο, στο οποίο θα συνδεθεί το δίκτυο του Λυγουριού, προβλέπεται αμέσως μετά την έξοδο του αγωγού από τη δεξαμενή Δ2. Το δεύτερο φρεάτιο, στο οποίο θα συνδεθεί το δίκτυο της Παλαιάς Επιδαύρου, προβλέπεται να κατασκευαστεί σε απόσταση 8.840 m από τη δεξαμενή Δ2.

Τα βασικά χαρακτηριστικά των αγωγών παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΓΩΓΩΝ
Αγωγός
Ονομαστική Διάμετρος
(mm)
Υλικό σωλήνων
& Πίεση λειτουργίας
Μήκος
(m)
Καταθλιπτικοί αγωγοί
Α1 – Α2
DN800
ΧΑΛΥΒΑΣ  25 atm
6.625
Α2 – Α3
DN800
ΧΑΛΥΒΑΣ  25 atm
2.900
Α3 – Δ1
DN800
ΧΑΛΥΒΑΣ  25 atm
3.544
Σύνολο καταθλιπτικών αγωγών
13.069
Αγωγοί βαρύτητος
Δ1 – Δ2
DN800
ΕΛΑΤΟΣ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ 16 atm
132
Δ1 – Δ2
DN600
ΕΛΑΤΟΣ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ 16 atm
6.038
Δ2 – Δ3
DN500
ΕΛΑΤΟΣ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ 25 atm
12.645
Σύνολο αγωγών βαρύτητος
18.815
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
31.884

3.4       Τα αντλιοστάσια
Τα αντλιοστάσια είναι δύο τύπων:
·                     Αντλιοστάσιο κεφαλής Α1
Το αντλιοστάσιο κεφαλής αποτελείται από ένα κυρίως κτίριο με ισόγειο και υπόγειο χώρο, καθώς και από ένα βοηθητικό ισόγειο κτίριο για τη στέγαση του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (μετασχηματιστές κλπ.) και του κέντρου ελέγχου των αυτοματισμών όλου του έργου.
·                     Ενδιάμεσα αντλιοστάσια Α2 και Α3
Τα ενδιάμεσα αντλιοστάσια είναι πανομοιότυπα και αποτελούνται από ένα κυρίως κτίριο με ενιαίο ισόγειο χώρο, καθώς και από ένα βοηθητικό ισόγειο κτίριο για τη στέγαση του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού.
Τα βασικά χαρακτηριστικά των αντλιοστασίων συνοψίζονται στον πίνακα που ακολουθεί.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΩΝ
Χαρακτηριστικά
Μονάδα
Α1
Α2
Α3
Διαστάσεις κυρίως κτιρίου




-   Μήκος
m
25,50
25,50
25,50
-   Πλάτος
m
7,50
7,50
7,50
-  Ύψος ισογείου
m
6,30
8,00
8,00
-   Βάθος υπογείου
m
3,50
-
-
Διαστάσεις κτιρίου Η/Μ εξοπλισμού




-   Μήκος
m
15,45
7,50
7,50
-   Πλάτος
m
4,45
7,50
7,50
-  Ύψος ισογείου
m
4,60
4,50
4,50
Στάθμες




-   Φυσικού εδάφους
m
15,00
138,00
268,00
-   Ισογείου
m
15,20
138,10
268,10
-   ΑΣΥ Λεκάνης αναρρόφησης
m
14,45
140,20
270,20
-   Καταθλιπτικού αγωγού
m
12,40
138,20
268,20
Υδραυλικά στοιχεία




-   Παροχή
m3/h
2.500
2.500
2.500
-   Αριθμός αντλιών (κύριες + εφεδρική)
τεμ
4 + 1
4 + 1
4 + 1
-   Μανομετρικό ύψος
m
148
148
149

3.5       Οι δεξαμενές
Οι δεξαμενές είναι προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες απαιτήσεις κάθε περιοχής και έχουν τα χαρακτηριστικά που συνοψίζονται στον πίνακα που ακολουθεί.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ
Χαρακτηριστικά
Δ1
Δ2
Δ3
Τύπος
Διθάλαμη
Ανοικτή ορθογωνική
Διθάλαμη
Υπόγεια ορθογωνική
Ανοικτή τραπεζο-ειδής
Χωρητικότητα
5.000
3.000
7.000
Διαστάσεις στη στέψη



- Μήκος
44,50
41,80
75,80
- Πλάτος
32,00
21,20
38,80
Υψόμετρα



- Στέψη δεξαμενής
401,00
365,80
275,60
- ΑΣΥ
400,00
365,00
275,00
- ΚΣΥ
395,85
361,20
272,00
- Πυθμένας
395,20
360,80
271,50
Βάθος νερού (ωφέλιμο)
4,15
3,80
3,00


·                     Δεξαμενή Δ1 (5.000 m3)
Λόγω των έντονων κλίσεων του εδάφους στην περιοχή που θα κατασκευαστεί, η Δ1 θα είναι ανοικτή ορθογωνική, διθάλαμη, από οπλισμένο σκυρόδεμα.
·                     Δεξαμενή Δ2 (3.000 m3)
Λόγω της γειτνίασης με τον οικισμό (Χουνταλαίικα), η Δ2 προβλέπεται υπόγεια, ορθογωνική, διθάλαμη, από οπλισμένο σκυρόδεμα.
·                     Δεξαμενή Δ3 (7.000 m3)
Οι σχετικά ήπιες κλίσεις που υπάρχουν στην περιοχή της Δ3 επιτρέπουν την κατασκευή ανοικτής δεξαμενής με τραπεζοειδή διατομή και χωμάτινα τοιχώματα επενδεδυμένα με σκυρόδεμα.

4.                   ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ο προϋπολογισμός των έργων ανέρχεται συνολικά στο ποσό των 34.250.000 €, περιλαμβανομένης και της πρόβλεψης για δαπάνες απαλλοτριώσεων και αρχαιολογικών ερευνών, και  αναλύεται ως εξής:
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ
ΕΡΓΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ
ΗΛΕΚΤΡΟΜΗ-ΧΑΝΟΛΟΓΙΚΑ
ΕΡΓΑ
ΣΥΝΟΛΟ
ΚΑΘΑΡΗ ΔΑΠΑΝΗ ΕΡΓΩΝ
15.600.000
4.150.000
19.750.000
Γ.Ε. & Ο.Ε. (18%)
2.808.000
747.000
3.555.000
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΡΓΩΝ
18.408.000
4.897.000
23.305.000
ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΑ (9%)
1.656.720
440.730
2.097.450
ΑΘΡΟΙΣΜΑ
20.064.720
5.337.730
25.402.450
ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ & ΣΤΡΟΓΓΥΛΕΥΣΗ
392.280
105.270
497.550
ΑΘΡΟΙΣΜΑ
20.457.000
5.443.000
25.900.000
Φ.Π.Α. (23%)
4.705.110
1.251.890
5.957.000
ΣΥΝΟΛΟ
25.162.110
6.694.890
31.857.000
ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ


393.000
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ


2.000.000
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΕΡΓΩΝ


34.250.000

 Κατόπιν αυτού, παρακαλώ να εξετάσετε την σύγκλιση Δημοτικού Συμβουλίου για την πληρέστερη ενημέρωση του Σώματος αλλά και των πολιτών του Δήμου γι’ αυτή την σημαντική εξέλιξη στην πορεία του έργου πνοής του Αναβάλου».



ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Ι ΚΤΕΟ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΣΑΛΑΠΑΤΑΣ