Της Αργυρώς Μποζώνη
Ένας πολύ σημαντικός μελετητής του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, ο Rush Rehm, ιδρυτής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Stanford Repertory Theater και διακεκριμένος καθηγητής των Τμημάτων Classics και Theater & Performance Studies του Πανεπιστημίου Stanford, έρχεται στην Ελλάδα για να παρουσιάσει την παράσταση Κλυταιμνήστρα - Αντίνομο Δίκαιο, τη δική του προσέγγιση της Ορέστειας του Αισχύλου, στο Ναύπλιο, στο θέατρο «Τριανόν», στις 17 Μαρτίου 2016, στις 20.00.
Στην παράσταση πρωταγωνιστεί σε έναν καταιγιστικό μονόλογο η Κλυταιμνήστρα ο μόνος χαρακτήρας που εμφανίζεται και στα 3 έργα της τριλογίας. Συνομιλήσαμε με τον σκηνοθέτη για τη «δική του» Κλυταιμνήστρα
- Θα παρουσιάσετε στο Ναύπλιο, την παράστασή σας «Κλυταιμνήστρα – Αντίνομο Δίκαιο», που βασίζεται στην Ορέστεια του Αισχύλου. Πιστεύετε ότι η Ορέστεια μπορεί να συνομιλήσει με το σύγχρονο κοινό;
Πρόκειται για ένα αδιαμφισβήτητο αριστούργημα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Έργο-σταθμός για την ιστορία του θεάτρου, η Ορέστεια του Αισχύλου δεν έχει παύσει να συνομιλεί με το σύγχρονο κοινό, καθώς τα ζητήματα τα οποία θέτει παραμένουν διαχρονικά. Τι είναι δικαιοσύνη και πώς οι άνθρωποι οργανώνουν τις κοινωνίες τους για να την επιτύχουν; Τι μας ωθεί στον πόλεμο και πώς δύναται να ανασχετηθεί; Πώς μπορεί η πάλη μεταξύ της αρσενικής και θηλυκής θεώρησης του κόσμου να ισορροπήσει;
- Γιατί επιλέξατε να εστιάσετε στην Κλυταιμνήστρα;
-Μιλήστε μας για το Stanford Repertory Theater
Το Stanford Repertory Theater (SRT) ιδρύθηκε το 1997 και θεραπεύει επαγγελματικά, σε ετήσια βάση, το θέατρο για λογαριασμό της κοινότητας του Stanford, παρουσιάζοντας απαιτητικό δραματολόγιο με έναν φρέσκο, ζωντανό και μελετημένο τρόπο. Προσφέρουμε στους φοιτητές και τις φοιτήτριες του Stanford την ευκαιρία να συνεργαστούν με επαγγελματίες του θεάτρου σε όλα τα στάδια της θεατρικής παραγωγής: καλλιτεχνικός σχεδιασμός και σκηνικές κατασκευές, αισθητική και ερμηνεία της παράστασης, τεχνική υποστήριξη, επικοινωνία και προβολή, οργάνωση παραγωγής και πολιτιστική διαχείριση. Το SRT αντιπροσωπεύει ιδανικά το όφελος που μπορεί να προσφέρει το θέατρο από κοινού με το πανεπιστήμιο σε μία ανθρώπινη κοινότητα. Με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα το SRT κινείται και εκτός του Stanford, παρουσιάζοντας τις παραστάσεις του σε άλλες αμερικανικές πόλεις, αλλά και στο εξωτερικό, όπως στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία.
- Είσαστε ο ίδιος πολιτικός ακτιβιστής. Θεωρείτε ότι οι επιστήμονες έχουν ηθική υποχρέωση να υπηρετούν το κοινό καλά, ειδικά στις μέρες μας;
Όπως ανέφερα και νωρίτερα, η τραγωδία αναπτύχθηκε στην αρχαία Αθήνα την εποχή κατά την οποία για πρώτη φορά στον κόσμο τέθηκε σε εφαρμογή μία ριζοσπαστική νέα ιδέα αναφορικά με τη διακυβέρνηση και την πολιτειακή οργάνωση: η δημοκρατία. Κατά τη γνώμη μου, το καλό θέατρο ποτέ δεν λησμονεί τη σχέση του με την ευρύτερη κοινότητα και τα ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που την απασχολούν. Οι ίδιες αρχές πιστεύω ότι θα έπρεπε να διέπουν και το λειτούργημα των ακαδημαϊκών δασκάλων: η παιδεία οφείλει να προσφέρει πολύ περισσότερα από την παροχή επαγγελματικής εκπαίδευσης και πρόσβασης στην εργασία (και σε κάποιες περιπτώσεις στον πλουτισμό). Χρειαζόμαστε σήμερα πολίτες με παιδεία, οι οποίοι θα συμβάλουν στη διαμόρφωση του μέλλοντος, στη διαμόρφωση ενός κόσμου που θα έχει μέλλον. Απογοητεύουμε τους φοιτητές και την κοινωνία μας εάν υποκρινόμαστε ότι οι στόχοι μας αποκλίνουν από αυτήν την επιταγή. Το θέατρο δύναται να διαδραματίσει έναν εξαιρετικά ζωτικό ρόλο στην αποστολή αυτή.
Πληροφορίες:
Κλυταιμνήστρα: Αντίνομο δίκαιο
Δραματουργική επεξεργασία, σκηνοθεσία: Rush Rehm
Ερμηνεύει η Courtney Walsh
Διάρκεια: 40 λεπτά
Γλώσσα: Αγγλικά με ελληνικούς υπερτίτλους
Μετάφραση, υπέρτιτλοι: Αύρα Ξεπαπαδάκου
Διοργάνωση: Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών | Stanford University, Stanford Repertory Theatre | ARCH-Archival Research & Cultural Heritage
Υπό την αιγίδα του Δήμου Ναυπλιέων και του ΔΟΠΠΑΤ
Ναύπλιο, θέατρο «Τριανόν», 17 Μαρτίου 2016
Ώρα: 20.00
Συζήτηση του σκηνοθέτη με το κοινό μετά την παράσταση
Επιλέξαμε να εστιάσουμε στην Κλυταιμνήστρα για δύο λόγους. Ο πρώτος (το ίδιο το θέατρο καθιστά πρωτεύοντα τον λόγο αυτό) είναι ότι βρήκαμε μία ηθοποιό στο πρόσωπο της Courtney Walsh ικανή να ενσαρκώσει την Κλυταιμνήστρα σε μία ακατάβλητη, δυναμική και σαγηνευτική ερμηνεία. Χωρίς μία ηθοποιό κατάλληλη να υπερασπιστεί τον ποιητικό πλούτο και το συγκινησιακό βάθος της μεγαλύτερης δημιουργίας του Αισχύλου (από πλευράς δραματικής χαρακτηριολογίας) δεν θα είχαμε ποτέ επιχειρήσει να αναμετρηθούμε με το έργο αυτό.
- Τι έχει αλλάξει στην οπτική σας περί κλασικών γραμμάτων από την τελευταία φορά που ανέβηκε η παράστασή σας Περιπλανήσεις του Οδυσσέα στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, σε μετάφραση Oliver Taplin;
Δεν πιστεύω ότι η οπτική μου περί κλασικών γραμμάτων έχει μεταβληθεί. Όπως συμβαίνει και με κάθε άλλον που ασχολείται με το θέατρο, κάθε νέα παράσταση με οδηγεί σε ένα δέσιμο με το έργο και τη σκηνική του πραγμάτωση. Ως δραματουργός σαφώς ο Αισχύλος εστιάζει στους δραματικούς ήρωες με διαφορετικό τρόπο από ό,τι ο Όμηρος, ο οποίος φιλοτεχνεί σε ένα εκτενέστερο και πολύ πιο ανοικτό πεδίο, αυτό του έπους. Στις Περιπλανήσεις του Οδυσσέα υπάρχει ένας ευρύτατος μύθος που πραγματεύεται πλήθος περιπετειών, επεισοδίων, χαρακτήρων και τόπων. Είχα τη χαρά να παρουσιάσω την παράσταση αυτή στην Αθήνα, προσκεκλημένος από το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Στην Κλυταιμνήστρα – Αντίνομο Δίκαιο που αυτή τη φορά παρουσιάζουμε στο Ναύπλιο, επικεντρωνόμαστε στην κεντρική ηρωίδα, στις εμπειρίες και τα συναισθήματά της. Πρόκειται επομένως για μία πολύ πιο έντονη συνάντηση.
Με την ευκαιρία δεν θα ήθελα να παραλείψω να αναφερθώ στη συνεργασία μου με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Η επίσκεψή μου αυτή στην Ελλάδα αποτελεί, όπως ελπίζουμε, το πρώτο βήμα για τη διερεύνηση της πιθανότητας ίδρυσης ενός θεσμού με αντικείμενο τη μελέτη των σύγχρονων προσεγγίσεων της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Θα είναι μία συνεργασία μεταξύ του Stanford Repertory Theater (SRT) και του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
- Τι έχει αλλάξει στην οπτική σας περί κλασικών γραμμάτων από την τελευταία φορά που ανέβηκε η παράστασή σας Περιπλανήσεις του Οδυσσέα στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, σε μετάφραση Oliver Taplin;
Δεν πιστεύω ότι η οπτική μου περί κλασικών γραμμάτων έχει μεταβληθεί. Όπως συμβαίνει και με κάθε άλλον που ασχολείται με το θέατρο, κάθε νέα παράσταση με οδηγεί σε ένα δέσιμο με το έργο και τη σκηνική του πραγμάτωση. Ως δραματουργός σαφώς ο Αισχύλος εστιάζει στους δραματικούς ήρωες με διαφορετικό τρόπο από ό,τι ο Όμηρος, ο οποίος φιλοτεχνεί σε ένα εκτενέστερο και πολύ πιο ανοικτό πεδίο, αυτό του έπους. Στις Περιπλανήσεις του Οδυσσέα υπάρχει ένας ευρύτατος μύθος που πραγματεύεται πλήθος περιπετειών, επεισοδίων, χαρακτήρων και τόπων. Είχα τη χαρά να παρουσιάσω την παράσταση αυτή στην Αθήνα, προσκεκλημένος από το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Στην Κλυταιμνήστρα – Αντίνομο Δίκαιο που αυτή τη φορά παρουσιάζουμε στο Ναύπλιο, επικεντρωνόμαστε στην κεντρική ηρωίδα, στις εμπειρίες και τα συναισθήματά της. Πρόκειται επομένως για μία πολύ πιο έντονη συνάντηση.
Με την ευκαιρία δεν θα ήθελα να παραλείψω να αναφερθώ στη συνεργασία μου με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Η επίσκεψή μου αυτή στην Ελλάδα αποτελεί, όπως ελπίζουμε, το πρώτο βήμα για τη διερεύνηση της πιθανότητας ίδρυσης ενός θεσμού με αντικείμενο τη μελέτη των σύγχρονων προσεγγίσεων της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Θα είναι μία συνεργασία μεταξύ του Stanford Repertory Theater (SRT) και του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
- Που έγκειται κατά την άποψή σας η σημασία του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος;
Το αρχαίο ελληνικό δράμα είναι ένα από τα πολυτιμότερα θεατρικά δώρα που διαθέτουμε: ένα θέατρο που ήταν ταυτόχρονα λαοφιλές, αλλά και σημαίνον, το οποίο εγείρει πανίσχυρα ερωτήματα σχετικά με τη δημοκρατία (η αρχαία τραγωδία και η αθηναϊκή δημοκρατία ανετράφησαν μαζί), σχετικά με τη θέση του ανθρώπου σε έναν κόσμο που δεν είναι δικό του δημιούργημα και, τέλος, σχετικά με τον προσδιορισμό των ανθρωπίνων περιορισμών στον κόσμο αυτό. Ο τρόπος με τον οποίον μπορούμε να διαχειριστούμε την αρχαία τραγωδία είναι -και πρέπει να είναι- μία οχληρή και επώδυνη διαδικασία.
- Τι είναι αυτό που βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν καλύτερα σύνθετα ζητήματα της ύπαρξής τους, μέσα από τους μύθους, μέσα από τις παραστάσεις;
Οι δραματικοί μύθοι επηρεάζουν με έναν ιδιάζοντα τρόπο τους ανθρώπους πολύ πιο καίρια και βαθιά από ό,τι η αφήγηση κάποιου γεγονότος ή η ανάπτυξη μιας επιχειρηματολογίας. Δεν καταλαβαίνω γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό, όμως νομίζω ότι σχετίζεται με τη μυθοπλασία της παράστασης, διά της οποίας φανταζόμαστε ότι ο ήρωας πραγματικά υποβάλλεται σε κάποιο δεινό, γεγονός το οποίο εμείς παρατηρούμε χωρίς ωστόσο να έχουμε άμεση ανάμιξη με αυτό. Λόγω κάποιας διαδικασίας ενσυναίσθησης αλλά και κριτικής, ανακαλύπτουμε ότι μας συγκινεί πολύ πιο έντονα αυτό από ό,τι η αντικειμενικότερη διαχείριση και η πραγματική αντιμετώπιση των ίδιων των ζητημάτων και καταστάσεων.
Το αρχαίο ελληνικό δράμα είναι ένα από τα πολυτιμότερα θεατρικά δώρα που διαθέτουμε: ένα θέατρο που ήταν ταυτόχρονα λαοφιλές, αλλά και σημαίνον, το οποίο εγείρει πανίσχυρα ερωτήματα σχετικά με τη δημοκρατία (η αρχαία τραγωδία και η αθηναϊκή δημοκρατία ανετράφησαν μαζί), σχετικά με τη θέση του ανθρώπου σε έναν κόσμο που δεν είναι δικό του δημιούργημα και, τέλος, σχετικά με τον προσδιορισμό των ανθρωπίνων περιορισμών στον κόσμο αυτό. Ο τρόπος με τον οποίον μπορούμε να διαχειριστούμε την αρχαία τραγωδία είναι -και πρέπει να είναι- μία οχληρή και επώδυνη διαδικασία.
- Τι είναι αυτό που βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν καλύτερα σύνθετα ζητήματα της ύπαρξής τους, μέσα από τους μύθους, μέσα από τις παραστάσεις;
Οι δραματικοί μύθοι επηρεάζουν με έναν ιδιάζοντα τρόπο τους ανθρώπους πολύ πιο καίρια και βαθιά από ό,τι η αφήγηση κάποιου γεγονότος ή η ανάπτυξη μιας επιχειρηματολογίας. Δεν καταλαβαίνω γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό, όμως νομίζω ότι σχετίζεται με τη μυθοπλασία της παράστασης, διά της οποίας φανταζόμαστε ότι ο ήρωας πραγματικά υποβάλλεται σε κάποιο δεινό, γεγονός το οποίο εμείς παρατηρούμε χωρίς ωστόσο να έχουμε άμεση ανάμιξη με αυτό. Λόγω κάποιας διαδικασίας ενσυναίσθησης αλλά και κριτικής, ανακαλύπτουμε ότι μας συγκινεί πολύ πιο έντονα αυτό από ό,τι η αντικειμενικότερη διαχείριση και η πραγματική αντιμετώπιση των ίδιων των ζητημάτων και καταστάσεων.
-Μιλήστε μας για το Stanford Repertory Theater
Το Stanford Repertory Theater (SRT) ιδρύθηκε το 1997 και θεραπεύει επαγγελματικά, σε ετήσια βάση, το θέατρο για λογαριασμό της κοινότητας του Stanford, παρουσιάζοντας απαιτητικό δραματολόγιο με έναν φρέσκο, ζωντανό και μελετημένο τρόπο. Προσφέρουμε στους φοιτητές και τις φοιτήτριες του Stanford την ευκαιρία να συνεργαστούν με επαγγελματίες του θεάτρου σε όλα τα στάδια της θεατρικής παραγωγής: καλλιτεχνικός σχεδιασμός και σκηνικές κατασκευές, αισθητική και ερμηνεία της παράστασης, τεχνική υποστήριξη, επικοινωνία και προβολή, οργάνωση παραγωγής και πολιτιστική διαχείριση. Το SRT αντιπροσωπεύει ιδανικά το όφελος που μπορεί να προσφέρει το θέατρο από κοινού με το πανεπιστήμιο σε μία ανθρώπινη κοινότητα. Με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα το SRT κινείται και εκτός του Stanford, παρουσιάζοντας τις παραστάσεις του σε άλλες αμερικανικές πόλεις, αλλά και στο εξωτερικό, όπως στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία.
- Είσαστε ο ίδιος πολιτικός ακτιβιστής. Θεωρείτε ότι οι επιστήμονες έχουν ηθική υποχρέωση να υπηρετούν το κοινό καλά, ειδικά στις μέρες μας;
Όπως ανέφερα και νωρίτερα, η τραγωδία αναπτύχθηκε στην αρχαία Αθήνα την εποχή κατά την οποία για πρώτη φορά στον κόσμο τέθηκε σε εφαρμογή μία ριζοσπαστική νέα ιδέα αναφορικά με τη διακυβέρνηση και την πολιτειακή οργάνωση: η δημοκρατία. Κατά τη γνώμη μου, το καλό θέατρο ποτέ δεν λησμονεί τη σχέση του με την ευρύτερη κοινότητα και τα ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που την απασχολούν. Οι ίδιες αρχές πιστεύω ότι θα έπρεπε να διέπουν και το λειτούργημα των ακαδημαϊκών δασκάλων: η παιδεία οφείλει να προσφέρει πολύ περισσότερα από την παροχή επαγγελματικής εκπαίδευσης και πρόσβασης στην εργασία (και σε κάποιες περιπτώσεις στον πλουτισμό). Χρειαζόμαστε σήμερα πολίτες με παιδεία, οι οποίοι θα συμβάλουν στη διαμόρφωση του μέλλοντος, στη διαμόρφωση ενός κόσμου που θα έχει μέλλον. Απογοητεύουμε τους φοιτητές και την κοινωνία μας εάν υποκρινόμαστε ότι οι στόχοι μας αποκλίνουν από αυτήν την επιταγή. Το θέατρο δύναται να διαδραματίσει έναν εξαιρετικά ζωτικό ρόλο στην αποστολή αυτή.
Πληροφορίες:
Κλυταιμνήστρα: Αντίνομο δίκαιο
Δραματουργική επεξεργασία, σκηνοθεσία: Rush Rehm
Ερμηνεύει η Courtney Walsh
Διάρκεια: 40 λεπτά
Γλώσσα: Αγγλικά με ελληνικούς υπερτίτλους
Μετάφραση, υπέρτιτλοι: Αύρα Ξεπαπαδάκου
Διοργάνωση: Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών | Stanford University, Stanford Repertory Theatre | ARCH-Archival Research & Cultural Heritage
Υπό την αιγίδα του Δήμου Ναυπλιέων και του ΔΟΠΠΑΤ
Ναύπλιο, θέατρο «Τριανόν», 17 Μαρτίου 2016
Ώρα: 20.00
Συζήτηση του σκηνοθέτη με το κοινό μετά την παράσταση
