Πραγματικά χάνεις το μυαλό σου αν προσπαθήσεις να ανιχνεύσεις την περιπλάνηση των εσπεριδοειδών από τον 15ο αιώνα και μετά σε όλον τον κόσμο. Οπου, εκτός όλων των άλλων, ανακαλύπτεις ότι συνδέονται κατά κάποιον τρόπο ακόμη και με το δουλεμπόριο. Εχει βέβαια προηγηθεί η αραβική εισβολή στα νότια της Ισπανίας και μαζί έχουμε την εισβολή των εσπεριδοειδών σε αυτό το κομμάτι της Ευρώπης.
Και οι Αραβες φέρνουν μαζί τους και τον τρόπο καλλιέργειας. Με προέλευση άλλοτε από τόπους γεμάτους νερά τρεχούμενα όπως η Συρία και άλλοτε από τόπους με το νερό να είναι σπάνιο είδος, όπως στην περίπτωση των Βερβερίνων, ήξεραν πως οι πορτοκαλιές και οι λεμονιές χρειάζονταν, εκτός από ζέστη, και αρκετό νερό και φρόντιζαν να τους το παρέχουν. Ετσι, αν και μέχρι να φθάσει ο 15ος αιώνας οι Αραβες είχαν υποχρεωθεί να ξαναπεράσουν τη Μεσόγειο προς τα πίσω αυτή τη φορά, οι καρποί έμειναν μαζί με τα άλλα δώρα που είχαν προσκομίσει στην ευρωπαϊκή ήπειρο: μουσική, τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων, τεχνολογία, αρχιτεκτονική.
Όταν οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι ανοίχτηκαν στους ωκεανούς και έφθασαν σε ακτές όπως αυτή της Βραζιλίας έσπειραν τους σπόρους που είχαν πάρει μαζί τους από την Ιβηρική χερσόνησο. Ήδη από το 1501 οι ακτές της Βραζιλίας είχαν γεμίσει με πορτοκαλιές και άλλα δέντρα εσπεριδοειδών με αποτέλεσμα οι επόμενοι άποικοι, έκπληκτοι, να τις βρίσκουν φυτεμένες με αναρίθμητα δέντρα γεμάτα καρπούς. Στο τέλος του 16ου αιώνα, έχουμε την Ιερά Εξέταση στην Πορτογαλία να θερίζει και γι' αυτό πολλοί άνθρωποι εβραϊκής καταγωγής καταφεύγουν όχι μόνο στη Βραζιλία αλλά και στη Βόρεια Αμερική, όπου, με σπόρους που κουβαλούν μαζί τους εμφανίζονται σε μέρη όπως η Φλόριντα, όπου βέβαια το κλίμα το επιτρέπει, οι καρποί που κάποτε θα ανταμείψουν πλούσια τους καλλιεργητές με τους χυμούς τους.
Εν τω μεταξύ είχαν αρχίσει η αιχμαλωσία και ο ξεριζωμός των Αφρικανών που σύρθηκαν μακριά από την ήπειρό τους για να εργαστούν σαν σκλάβοι στις φυτείες των αποίκων σε Βραζιλία, σε νησιά της Καραϊβικής και στη Βόρεια Αμερική. Το 1823 υπάρχει καταγραφή για την αρχή καλλιέργειας του γκρέιπφρουτ στη Φλόριδα («γκρέιπ» σημαίνει σταφύλι και ονομάστηκαν «γκρέιπφρουτ» διότι συχνά φύονται πολλά μαζί και κοντά το ένα στο άλλο, σαν τις ρώγες στο τσαμπί ενός σταφυλιού). Το 1860 από τις Αζόρες ένας Αγγλος εισήγαγε μια ποικιλία πορτοκαλιού που έδινε καρπό ως τα μέσα του καλοκαιριού και ονομαζόταν Excelsior. Λίγο αργότερα, όταν η ποικιλία αυτή έπιασε για τα καλά, ονομάστηκε κατά παράδοξο τρόπο Valencia και έτσι την ξέρουμε ως σήμερα, ανεξάρτητα βέβαια από το ότι λανθασμένα φανταζόμαστε πως γεννήθηκε και πρόκοψε πρώτα στην Ισπανία.
Μια άλλη ποικιλία που γεννήθηκε στην Πορτογαλία και έκανε παγκόσμια καριέρα ήταν η Seleta. Ηταν ένα γλυκό πορτοκάλι που ταξίδεψε ως την Βahia της Βραζιλίας, εκεί μεταλλάχθηκε και ονομάστηκε Umbigo. Η λέξη αυτή σημαίνει στα πορτογαλικά ομφαλός. Το ομφαλοφόρο λοιπόν εκείνο πορτοκάλι δεν είχε κουκούτσια, δηλαδή σπόρους, διότι δεν παράγει γύρη. Πολλαπλασιάζεται μόνο με εμβολιασμό και εγκαταστάθηκε το 1873 στην Καλιφόρνια χάρη σε μια γυναίκα άποικο. Πρόκειται για το γνωστό μας Μέρλιν, που κουβαλάει στο ένα άκρο του καρπού του και άλλο ένα μικρότερο πορτοκάλι (που λανθασμένα πολλοί μεγάλοι λένε στα μικρά τους, όταν αυτά ρωτούν σχετικά, πως είναι τα παιδιά του πορτοκαλιού).
Σήμερα, λοιπόν, ξεκινώντας από μερικές πορτοκαλιές που φύτευαν οι άνθρωποι στους κήπους, η Καλιφόρνια είναι ο ένας από τους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς πορτοκαλοχυμού στον κόσμο, αν και τα δέντρα της απειλούνται σοβαρά από ένα μικρό έντομο που μεταδίδει στον φλοιό ένα βακτηρίδιο ικανό να μπλοκάρει τη διακίνηση θρεπτικών συστατικών από την κορυφή στις ρίζες. Ο άλλος μεγάλος παραγωγός είναι η Βραζιλία, που διακινεί τεράστιες ποσότητες συμπυκνωμένου χυμού και στις διάφορες χώρες απλά τον συμπληρώνουν (= αραιώνουν) με νερό και τον βάζουν σε κουτιά και κουτάκια.
Παρά την εξάπλωση των εσπεριδοειδών, όταν άρχισαν τα μακροχρόνια ταξίδια των μεγάλων εξερευνητών, τα πληρώματα υπέφεραν. Ξεκινούσαν 2.000 και έπειτα από οκτώ μήνες επέστρεφαν 200. Η ασθένεια ονομαζόταν σκορβούτο και χρειάστηκε να μετρήσουμε πολλούς νεκρούς ώσπου να βρεθεί το φάρμακο, που δεν ήταν άλλο από την βιταμίνη C η οποία αφθονεί στα εσπεριδοειδή.
tovima.gr
Όταν οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι ανοίχτηκαν στους ωκεανούς και έφθασαν σε ακτές όπως αυτή της Βραζιλίας έσπειραν τους σπόρους που είχαν πάρει μαζί τους από την Ιβηρική χερσόνησο. Ήδη από το 1501 οι ακτές της Βραζιλίας είχαν γεμίσει με πορτοκαλιές και άλλα δέντρα εσπεριδοειδών με αποτέλεσμα οι επόμενοι άποικοι, έκπληκτοι, να τις βρίσκουν φυτεμένες με αναρίθμητα δέντρα γεμάτα καρπούς. Στο τέλος του 16ου αιώνα, έχουμε την Ιερά Εξέταση στην Πορτογαλία να θερίζει και γι' αυτό πολλοί άνθρωποι εβραϊκής καταγωγής καταφεύγουν όχι μόνο στη Βραζιλία αλλά και στη Βόρεια Αμερική, όπου, με σπόρους που κουβαλούν μαζί τους εμφανίζονται σε μέρη όπως η Φλόριντα, όπου βέβαια το κλίμα το επιτρέπει, οι καρποί που κάποτε θα ανταμείψουν πλούσια τους καλλιεργητές με τους χυμούς τους.
Εν τω μεταξύ είχαν αρχίσει η αιχμαλωσία και ο ξεριζωμός των Αφρικανών που σύρθηκαν μακριά από την ήπειρό τους για να εργαστούν σαν σκλάβοι στις φυτείες των αποίκων σε Βραζιλία, σε νησιά της Καραϊβικής και στη Βόρεια Αμερική. Το 1823 υπάρχει καταγραφή για την αρχή καλλιέργειας του γκρέιπφρουτ στη Φλόριδα («γκρέιπ» σημαίνει σταφύλι και ονομάστηκαν «γκρέιπφρουτ» διότι συχνά φύονται πολλά μαζί και κοντά το ένα στο άλλο, σαν τις ρώγες στο τσαμπί ενός σταφυλιού). Το 1860 από τις Αζόρες ένας Αγγλος εισήγαγε μια ποικιλία πορτοκαλιού που έδινε καρπό ως τα μέσα του καλοκαιριού και ονομαζόταν Excelsior. Λίγο αργότερα, όταν η ποικιλία αυτή έπιασε για τα καλά, ονομάστηκε κατά παράδοξο τρόπο Valencia και έτσι την ξέρουμε ως σήμερα, ανεξάρτητα βέβαια από το ότι λανθασμένα φανταζόμαστε πως γεννήθηκε και πρόκοψε πρώτα στην Ισπανία.
Μια άλλη ποικιλία που γεννήθηκε στην Πορτογαλία και έκανε παγκόσμια καριέρα ήταν η Seleta. Ηταν ένα γλυκό πορτοκάλι που ταξίδεψε ως την Βahia της Βραζιλίας, εκεί μεταλλάχθηκε και ονομάστηκε Umbigo. Η λέξη αυτή σημαίνει στα πορτογαλικά ομφαλός. Το ομφαλοφόρο λοιπόν εκείνο πορτοκάλι δεν είχε κουκούτσια, δηλαδή σπόρους, διότι δεν παράγει γύρη. Πολλαπλασιάζεται μόνο με εμβολιασμό και εγκαταστάθηκε το 1873 στην Καλιφόρνια χάρη σε μια γυναίκα άποικο. Πρόκειται για το γνωστό μας Μέρλιν, που κουβαλάει στο ένα άκρο του καρπού του και άλλο ένα μικρότερο πορτοκάλι (που λανθασμένα πολλοί μεγάλοι λένε στα μικρά τους, όταν αυτά ρωτούν σχετικά, πως είναι τα παιδιά του πορτοκαλιού).
Σήμερα, λοιπόν, ξεκινώντας από μερικές πορτοκαλιές που φύτευαν οι άνθρωποι στους κήπους, η Καλιφόρνια είναι ο ένας από τους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς πορτοκαλοχυμού στον κόσμο, αν και τα δέντρα της απειλούνται σοβαρά από ένα μικρό έντομο που μεταδίδει στον φλοιό ένα βακτηρίδιο ικανό να μπλοκάρει τη διακίνηση θρεπτικών συστατικών από την κορυφή στις ρίζες. Ο άλλος μεγάλος παραγωγός είναι η Βραζιλία, που διακινεί τεράστιες ποσότητες συμπυκνωμένου χυμού και στις διάφορες χώρες απλά τον συμπληρώνουν (= αραιώνουν) με νερό και τον βάζουν σε κουτιά και κουτάκια.
Παρά την εξάπλωση των εσπεριδοειδών, όταν άρχισαν τα μακροχρόνια ταξίδια των μεγάλων εξερευνητών, τα πληρώματα υπέφεραν. Ξεκινούσαν 2.000 και έπειτα από οκτώ μήνες επέστρεφαν 200. Η ασθένεια ονομαζόταν σκορβούτο και χρειάστηκε να μετρήσουμε πολλούς νεκρούς ώσπου να βρεθεί το φάρμακο, που δεν ήταν άλλο από την βιταμίνη C η οποία αφθονεί στα εσπεριδοειδή.
tovima.gr
