Τα Ναυπλιακά μπορεί να μην πέτυχαν τότε τον στόχο τους αλλά συνέβαλαν στην εκθρόνιση του Βαυαρού μονάρχη λίγους μήνες αργότερα. Είναι το πιο χαρακτηριστικό αποτύπωμα της ιστορίας του Ναυπλίου, που δικαίως συγκαταλέγεται στις ομορφότερες πόλεις της χώρας.
Στις 8 Ιανουαρίου 1828, σύσσωμη η πόλη υποδέχεται στο λιμάνι τον Ιωάννη Καποδίστρια (1776-1831), που έμελλε να αφήσει την τελευταία του πνοή εκεί από αδελφοκτόνα πυρά.
Ο πρώτος κυβερνήτης πρόλαβε και έβαλε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στο Ναύπλιο.
Εφερε μαζί του τον συμπατριώτη του μηχανικό και λοχαγό του γαλλικού στρατού Σταμάτη Βούλγαρη, που ανέλαβε το πρώτο σχέδιο πόλης.
Είναι αυτός που απομάκρυνε τις καλύβες των προσφύγων του πολέμου και δημιούργησε την Πρόνοια, τον νέο οικισμό που αποτέλεσε το μόνιμο καταφύγιο των ξεριζωμένων.
Μέσα στην πόλη σχεδίασε πλατείες και κυρίως οδικό δίκτυο, με ραχοκοκαλιά τον Μεγάλο Δρόμο, τη σημερινή Βασ. Κωνσταντίνου.
Κατά την ελληνική πολεοδομική «παράδοση», τα αρχικά πολεοδομικά σχέδια τροποποιήθηκαν ενώ έγιναν οι συνήθεις... εκπτώσεις για τους κοινόχρηστους χώρους.
Παρά τις δυσκολίες της εποχής, με τη σφραγίδα του Καποδίστρια και μέσα σε τρία χρόνια κατασκευάστηκαν σημαντικά δημόσια κτίρια.
Η αρχή έγινε με το Κυβερνείο ή Παλατάκι, στη δυτική πλευρά της πλατείας Συντριβανίου, σημερινή πλατεία Τριών Ναυάρχων.
Στον Μεγάλο Δρόμο «βλέπει» το παλιό Δημαρχείο, ενώ κοντά βρίσκεται η οικία Αρμανσμπεργκ, που διετέλεσε αντιβασιλέας ώς την ενηλικίωση του Οθωνα και ήταν η μεγαλύτερη στην πόλη. Επί της λεωφόρου Αμαλίας κατασκευάστηκε το Κεντρικό Πολεμικό Σχολείο, η πρώτη Σχολή Ευελπίδων.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα λειτούργησε το Εθνικό Νοσοκομείο και ακολούθησε το Στρατιωτικό Νοσοκομείο σε χώρους της Ακροναυπλίας.
Στο σημερινό «Τριανόν», το παλιό τζαμί, στεγάστηκε το ορφανοτροφείο και το πρώτο Αλληλοδιδακτικό Σχολείο, ενώ στην Τίρυνθα λειτούργησε η πρώτη Γεωργική Σχολή.
Για την έδρα του Βουλευτικού επιλέχθηκε το τέμενος, στην καρδιά τής τότε πρωτεύουσας.
Η ενδιαφέρουσα ιστορία του τεκμηριώνεται από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο συλλογικό έργο «Η οθωμανική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα», το οποίο εκδόθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού.
Από μαρτυρίες ανώνυμου Λαγκαδινού λογίου, είναι έργο του Αντώνιου Ρηγόπουλου, ονομαστού πρωτομάστορα της εποχής από τα Λαγκάδια Γορτυνίας. Κατασκευάστηκε από τον πλούσιο Αγά Πασά για να απαλλαγεί από τις τύψεις του.
Την εποχή της παντοκρατορίας του είχαν έρθει στο Ναύπλιο δύο αδέλφια από τη Βενετία με σκοπό να ανακαλύψουν ένα θησαυρό που είχαν θάψει συγγενείς τους.
Εξομολογήθηκαν το μυστικό τους στον Αγά και τον υποπρόξενο της Ολλανδίας. Ο πρώτος μάλιστα συμμετείχε ενεργά στην επιχείρηση, αλλά όταν εντοπίστηκε το χρυσάφι αποφάσισε να δολοφονήσει τα δύο αδέλφια.
Εμεινε ατιμώρητος αφού κανείς δεν «κάρφωσε» την παρουσία τους στο Ναύπλιο.
Η αποτρόπαια πράξη του όμως τον κυνηγούσε συνεχώς και για εξιλέωση αποφάσισε να διαθέσει ένα μέρος του θησαυρού για να χτίσει ένα μεγαλοπρεπές τέμενος.
Εξομολογήθηκαν το μυστικό τους στον Αγά και τον υποπρόξενο της Ολλανδίας. Ο πρώτος μάλιστα συμμετείχε ενεργά στην επιχείρηση, αλλά όταν εντοπίστηκε το χρυσάφι αποφάσισε να δολοφονήσει τα δύο αδέλφια.
Εμεινε ατιμώρητος αφού κανείς δεν «κάρφωσε» την παρουσία τους στο Ναύπλιο.
Η αποτρόπαια πράξη του όμως τον κυνηγούσε συνεχώς και για εξιλέωση αποφάσισε να διαθέσει ένα μέρος του θησαυρού για να χτίσει ένα μεγαλοπρεπές τέμενος.
Δεν έζησε για να το δει ολοκληρωμένο, καθώς κατά τη διάρκεια της επίβλεψης των εργασιών είχε ένα ατύχημα και πέθανε.
Το μεγαλοπρεπές κτίσμα αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής και κατασκευάστηκε με πέτρες από τη Μονή Καρακαλά, που βρίσκεται σε απόσταση 13 χλμ. από το Ναύπλιο.
Είναι προσανατολισμένο προς τη Μέκκα, όπως όλοι οι λατρευτικοί χώροι της ισλαμικής θρησκείας, και διαθέτει εντυπωσιακό τρούλο με οκτάπλευρα τύμπανα, ο οποίος καταστράφηκε κατά τις αδελφοκτόνους συγκρούσεις ανάμεσα στους φρούραρχους της Ακροναυπλίας και του Παλαμηδίου.
Το 1824, με σχέδια του Θεόδωρου Βαλλιάνου, το τέμενος ανακατασκευάστηκε για να στεγάσει την πρώτη Βουλή, που λειτούργησε στο Ναύπλιο από τον Σεπτέμβριο του 1825 ώς την άνοιξη του επόμενου έτους.
Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα, το κτίριο μετατράπηκε στην αρχή σε σχολείο, φυλακή και αίθουσα χοροεσπερίδων, ενώ στους χώρους του έγινε η δίκη του Θ. Κολοκοτρώνη και του Δ. Πλαπούτα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, το υπουργείο Πολιτισμού υλοποίησε την τελευταία ανακαίνιση του Βουλευτικού και παρέδωσε το ισόγειο στην Πινακοθήκη του δήμου.
Το μεγαλοπρεπές κτίσμα αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής και κατασκευάστηκε με πέτρες από τη Μονή Καρακαλά, που βρίσκεται σε απόσταση 13 χλμ. από το Ναύπλιο.
Είναι προσανατολισμένο προς τη Μέκκα, όπως όλοι οι λατρευτικοί χώροι της ισλαμικής θρησκείας, και διαθέτει εντυπωσιακό τρούλο με οκτάπλευρα τύμπανα, ο οποίος καταστράφηκε κατά τις αδελφοκτόνους συγκρούσεις ανάμεσα στους φρούραρχους της Ακροναυπλίας και του Παλαμηδίου.
Το 1824, με σχέδια του Θεόδωρου Βαλλιάνου, το τέμενος ανακατασκευάστηκε για να στεγάσει την πρώτη Βουλή, που λειτούργησε στο Ναύπλιο από τον Σεπτέμβριο του 1825 ώς την άνοιξη του επόμενου έτους.
Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα, το κτίριο μετατράπηκε στην αρχή σε σχολείο, φυλακή και αίθουσα χοροεσπερίδων, ενώ στους χώρους του έγινε η δίκη του Θ. Κολοκοτρώνη και του Δ. Πλαπούτα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, το υπουργείο Πολιτισμού υλοποίησε την τελευταία ανακαίνιση του Βουλευτικού και παρέδωσε το ισόγειο στην Πινακοθήκη του δήμου.
