Ο Παράδεισος ή η Κόλαση που θα χτίσουμε. Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση και δη στους καιρούς του durftiger είναι ακριβώς αυτή: ότι η μοίρα μας παρ’ όλ’ αυτά βρίσκεται στα χέρια μας».
(απόσπασμα του Λόγου του Οδυσσέα Ελύτη , στην Ακαδημία της Στοκχόλμης κατά την τελετή απονομής του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας στις 8/12/1979).
Στο μεγάλο μας ποιητή που πλούτισε τον ελληνικό πολιτισμό, μ’ ένα σπουδαίο έργο, πλημμυρισμένο από ελληνικά χρώματα, γνήσια λυρική ουσία, θαυμαστή γεωμετρία ποιητικών συλλήψεων, αρμονία γλωσσικών επιτευγμάτων.
Η ποίησή του είναι δεμένη με την ιστορία, την ομορφιά, τις παραδόσεις της Ελλάδας.
Ο Σεφέρης, ως γνωστόν, ήταν ο πρώτος Ελληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1963).
Ο Οδυσσέας Ελύτης (Αλεπουδέλης τα πραγματικό του επίθετο) γεννήθηκε ένα πρωί, με ήλιο και θάλασσα, στο Ηράκλειο της Κρήτης. Το έκτο και τελευταίο παιδί του Παναγιώτη Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά. Ηταν 2 Νοεμβρίου του 1911. Το 1914 η οικογένειά του μετακομίζει στην Αθήνα. Το 1930 γράφεται στη Νομική και το 1934 γράφει τα “Πρώτα Ποιήματα”.Τ ο 1935 γνωρίζει τον Ανδρέα Εμπειρίκο και μαζί του τον υπερρεαλισμό. Εκείνη τη χρονιά χρησιμοποιεί για πρώτη φορά το ψευδώνυμο Ελύτης.Ενα χρόνο αργότερα γνωρίζει τον Νίκο Γκάτσο. Το 1938 γράφει τη “Μαρίνα των Βράχων”,και την”Ηλικία της γλαυκής θύμησης”.Το 1939 έρχεται η “Θητεία του καλοκαιριού”.Τον ίδιο χρόνο τυπώνονται οι”Προσανατολισμοί”. Η αρχή ενός έργου που συνεχώς πλούτιζε.
Από τα χρόνια της Κατοχής και μετά η ποίησή του αποκτά κοινωνικό προσανατολισμό. Το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο λοχαγό της Αλβανίας» και το «Καλοσύνη στις λυκοποριές» εγκαινιάζουν μια νέα περίοδο στην ποίησή του, εμπνευσμένη από τα πρόσφατα γεγονότα και τη δόξα του λαού. Συναντιέται με το λαό.
Μεγάλη η συμβολή του στην ποίηση της Εθνικής Αντίστασης, στη νεοελληνική ποίηση και στην παγκόσμια.
Κορυφαία δημιουργία του το «Άξιον εστί» το 1959 μα κορυφαία στιγμή της νεοελληνικής ποίησης, που έγινε σύμβολο αντίστασης κατά της εξουσίας
Έργο μνημειακό που δένει με την ιστορική περιπέτεια του λαού μας.
Το έργο είναι μια σύνθεση που αποτελείται από τρία μέρη: Η Γένεσις, Τα Πάθη, Το Δοξαστικόν. Η Γένεση είναι μια εισαγωγή όπου ο ποιητής ταυτίζει τη μοίρα του με εκείνη του υπόλοιπου Γένους. Τα Πάθη εκφράζουν τα πάθη του ελληνικού λαού μέχρι το τέλος της Κατοχής. Το Δοξαστικό είναι ένα όραμα γεμάτο αισιοδοξία για μια καλύτερη ζωή για την Ελλάδα και για όλη την ανθρωπότητα.
Γράφει ο Γ. Βαλέτας: «Ο Ελύτης χρησιμοποιώντας τον τίτλο ‘’Αξιον Εστί’’ ήθελε να καταξιώσει με την ποιητική της διεκτραγώδηση και την επικολυρική της προβολή και μεγαλοσύνη, την αξία, τους αγώνες, τα πάθη και τη νίκη του λαού, του ελληνικού, του δικού του λαού, πάνω στις δαιμονικές δυνάμεις της καταστροφής και της βίας και πιο συγκεκριμένα να υμνήσει μέσα σε μια καθολική ιστορική και ανθρωπογεωγραφική σύλληψη την εποποιία της Εθνικής Αντίστασης, όπως με όλα τα δεινά και τα παθήματά του, κρατώντας πάντα ορθοστήλωτη την ψυχή του και αδάμαστο το ηθικό του κατόρθωσε να τη δημιουργήσει ο ελληνικός λαός σαν αληθινό θαύμα και να προκαλέσει με αυτό το παγκόσμιο θαυμασμό».
Ο Οδυσσέας Ελύτης, ένας από τους ηλιάτορες της ελληνικής ποίησης, υπήρξε και φωτοδότης του ελληνικού τραγουδιού, όπως και άλλοι μεγάλοι ποιητές μας που το έργο τους ενέπνευσε μουσικούς δημιουργούς.
Πιστεύοντας ότι το τραγούδι δεν είναι καθόλου ασυμβίβαστο με την ποίησή του, ο Οδ. Ελύτης άφησε την ποίησή του να συναντηθεί με τις νότες πολλών συνθετών μας. Κι αν η αρχή έγινε με τον Μάνο Χατζιδάκι, που αγκαλιάζει τα τέσσερα τραγούδια του Οδυσσέα Ελύτη από τον «Κύκλο με την Κιμωλία» του Μπρεχτ (1959), η κορυφαία στιγμή της μελοποιημένης ποίησης του Ελύτη έρχεται με το «Αξιον Εστί» από τον Μίκη Θεοδωράκη, έργο που αγγίζει βαθιά τα σπλάχνα της Ρωμιοσύνης κι έγινε σύμβολο αντίστασης και αγώνα.
Ηταν ο ίδιος ο ποιητής που πρότεινε στον συνθέτη να μελοποιήσει το «Αξιον Εστί», καθώς ήταν το πρώτο ποιητικό έργο που έγραψε ο Ελύτης με την ενσυνείδητη πρόθεση να το συνδέσει με μουσική. «Καρπός» της συνάντησης των δύο δημιουργών – ένα μνημειώδες έργο, που σφράγισε την ελληνική μουσική και αγκαλιάστηκε από το λαό μας
Ο Οδυσσέας Ελύτης έφυγε από τη ζωή στις 18 Μάρτη του 1996
Συνήθως διαβάζουμε ή ακούμε ότι ήταν ο ποιητής του Αιγαίου. Μα τούτος ο χαρακτηρισμός που αποδόθηκε στην ποίησή του την περίοδο της βράβευσής του με Νόμπελ, προκάλεσε την οργή του ποιητή. Η οργή του ήταν και η κριτική του στάση απέναντι στο έργο του των πρώτων χρόνων («Προσανατολισμοί» 1940).
(Το κείμενο στηρίχτηκε σε παλαιότερο κείμενο του Ατέχνως και δημοσιεύματα του Ριζοσπάστη)
Πηγή: atexnos.gr
