ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ
ΕΙΔΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ
ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΕΜΠΟΡΙΟ ΦΡΟΥΤΩΝ - ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2023

Σταύρος Παρχαρίδης: «Η άβυσσος θα είχε την χροιά της φωνής κάθε ζωντανού πλάσματος που βρίσκεται σε απόγνωση»

ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ | 6:31:00 μ.μ. | |
Σταύρος Παρχαρίδης
Συνέντευξη στη Γκέλη Ντηλιά  *

Σε ένα καφέ, με τη βουή του δρόμου να ακούγεται στο βάθος, κάπου στη Θεσσαλονίκη, η συζήτηση με τον Σταύρο Παρχαρίδη, τον πιο βραβευμένο ηθοποιό μέσα στο 2022 με 4 Βραβεία Α΄ Ανδρικού ρόλου για την υποκριτική του δεινότητα στην ταινία «Abyss In» δεν μπορούσε παρά να είναι χειμαρρώδης. Σκηνοθέτης, συγγραφέας, σεναριογράφος με σκέψη μεστή, ήταν αδύνατο να μην γίνω ένθερμη θαυμάστρια του.

-Τι είναι Τέχνη για εσένα;

Θα ακουστεί κλισέ μα είναι αλήθεια, τα πάντα γύρω μας είναι Τέχνη, από το χειμωνιάτικο φως που πέφτει πάνω στο πρόσωπο της νεαρής κοπέλας που διαβάζει ένα βιβλίο πίσω από την τζαμαρία ενός καφέ, μέχρι ένα πίνακα του Καραβάτζο σε κάποιο μουσείο. Η καθημερινότητα του καθενός είναι τέχνη. Ό,τι εμπνέει είναι τέχνη, ό,τι εμπνέεις στους άλλους είναι τέχνη. Η γραμμή ενός παιδιού με κιμωλία στην άσφαλτο είναι τέχνη. Τέχνη είναι η αλήθεια που συνεπαίρνει την αλήθεια των άλλων, συμπορεύονται και τέλος απογειώνονται και χάνονται στο σύμπαν μιας οικουμενικής αλήθειας.

-Ο ηθοποιός φωτίζει το σκοτάδι του ερμηνεύοντας;


Σίγουρα μέσα από την υποκριτική, για την οποία απαιτείται μια μικρή ή μεγάλη «βουτιά» στον εσωτερικό μας κόσμο, στα βαθύτερα των εσώψυχών μας, μπορεί κανείς να βρει «φως» που θα φωτίσει πιθανά σκοτάδια που κρύβουμε μέσα μας. Έχει όμως να κάνει και με το πνεύμα που επί το πλείστο είναι λαμπερό και φωτεινό στους ηθοποιούς. Οπότε έχω την εντύπωση ότι ένας ηθοποιός μέσα από την τέχνη του περισσότερο προσπαθεί να φωτίσει το όποιο «σκοτάδι» του θεατή παρά το δικό του. Σίγουρα είναι αρκετές οι φορές που συμβαίνουν και τα δύο και μάλλον είναι μια αμφίδρομη σχέση.

-Τι ποιότητες απαιτούνται για να βουτήξεις σε ένα κόντρα ψυχισμό;


Πρέπει, θεωρώ, να έχεις την πίστη ότι θα αγγίξεις αυτό που είναι διαφορετικό από κάθε τι δικό σου με προσοχή, ευαισθησία και σεβασμό. Φυσικά να μην πέσεις στην παγίδα να πιστέψεις ότι όλα αυτά που καλείσαι να υποδυθείς δεν υπάρχουν καθόλου μέσα σου, αυτό είναι νομίζω αδύνατο. Όλο και κάτι αν ψάξεις, θα βρεις. Έτσι το λίγο το κάνεις πολύ, όπως μας διδάσκει και το μάθημα της υποκριτικής. Όλοι εν δυνάμει είμαστε όλα. Φυσικά πρέπει να αγαπήσεις και να αποδεχτείς τον ήρωα που υποδύεσαι. Τέλος πρέπει να εμπιστευτείς στο έπακρο τον σκηνοθέτη σου, να σεβαστείς τον τρόπο που αυτός βλέπει τον ήρωα.

-Ποιος ήταν ο πρώτος ρόλος που ερμήνευσες;


Σε παράσταση επαγγελματικού χαρακτήρα το καλοκαίρι του 1985 στους «Μικροαστικούς Γάμους» του Μπέρτολ Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία Γιώργου Κεραμιδιώτη. Μόλις είχα τελειώσει το πρώτο έτος στην σχολή. Τώρα μέσα στην σχολή νομίζω ότι ήταν ένας μικρός ρόλος στο Μπλοκ C σε διδασκαλία του Νίκου Βασταρδή.




-Ποια ατάκα δεν θα ξεχάσεις ποτέ;

Αν με ρωτάτε από τα θεατρικά έργα που έχω παίξει, μία που σίγουρα νομίζω πως θα θυμάμαι είναι το «Θα σας πω μια ιστορία» που είπα στον ρόλο του πατέρα στην πρώτη μου ολοκληρωμένη θεατρική εμφάνιση στο έργο «Μικροαστικοί γάμοι». Ίσως γιατί ήταν σημαδιακή, μετά από αυτό είχα την τύχη να «πω» πολλές και ενδιαφέρουσες θεατρικές, κινηματογραφικές και συγγραφικές «ιστορίες» και ελπίζω να μου δοθεί η ευκαιρία να πω ακόμη περισσότερες. Τώρα από άλλες ατάκες γενικότερα σίγουρα το «Ηλία, ρίχτο» στην ταινία «Όλα είναι δρόμος» του Παντελή Βούλγαρη που είχα την τύχη να την ακούσω ακριβώς την ώρα που ειπώθηκε, δεδομένου ότι εκτός από ηθοποιός συμμετείχα και στην παραγωγή της ταινίας με την ιδιότητα του Φροντιστή.

-Η άβυσσος, αν είχε φωνή, τι χροιά θα είχε;

Αν αναφέρεστε στην εσωτερική μας «Άβυσσο» έχω την εντύπωση ότι θα είχε την χροιά της φωνής μας. Είναι κάτι εξαιρετικά πολύτιμο και δικό μας για να έχει διαφορετική χροιά. Δεν υπάρχει τίποτα δανεικό σε αυτή την άβυσσο, είναι δημιούργημά μας, μας ανήκει και όταν την ανταμώνουμε μέσα μας της μιλούμε και μας απαντά με την φωνή μας. Εμείς ήμαστε τα πάντα. Έτσι ήμαστε και η άβυσσός μας. Τελικά ναι, όσο το σκέφτομαι, είμαι πιο σίγουρος ότι η άβυσσος θα είχε την χροιά της φωνής κάθε ζωντανού πλάσματος που βρίσκεται σε απόγνωση.

-Πόσο άβυσσος είναι η ανθρώπινη ψυχή;

Ο σοφός λαός λέει «Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου» και νομίζω ότι σε αυτό δεν υπάρχει πολύ η λίγο. Για τον καθένα είναι, υποθέτω, διαφορετικός ο τρόπος που ο καθένας βυθίζεται στην «Άβυσσο» της ψυχής του. Σίγουρα πάντως δεν γνωρίζουμε τόσο καλά.

-Μια συμβουλή που δεν ακολούθησες και δεν το μετάνιωσες.

Κάποτε με συμβούλεψε κάποιος να συμβιβάζομαι με τις καταστάσεις και να αποφεύγω με αυτόν τον τρόπο την όποια ταλαιπωρία ήθελε προκύψει. Νομίζω πως σχεδόν ποτέ δεν ακολούθησα αυτή την συμβουλή. Όχι τουλάχιστον μέχρι να εξαντλήσω κάθε άλλη διαδικασία που θα έδινε την λύση. Ο συμβιβασμός για μένα είναι πολιτικοοικονομικός όρος και εξυπηρετεί ένα σύστημα το οποίο σου φορτώνει σωρεία από δικά του λάθη και μετά όταν δεν του «βγει» σου προτείνει έναν κάποιον συμβιβασμό. Πιο εύκολα συμβιβάζομαι στη θέα ενός φυσικού φαινομένου, μιας μανιασμένης θάλασσας, ενός παραφουσκωμένου ποταμιού που πρέπει να διανύσω παρά με την επιβολή μιας συμβιβαστικής λύσης για την οποία δεν φέρνω, αν όχι καθόλου, το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης. Αυτό δεν το μετάνιωσα για την ώρα, γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει στο μέλλον.

-Ποιος θα ήθελες τώρα να είναι στο τηλέφωνο;

Κάποιος από την οικογένειά μου που έχω καιρό να μιλήσω. Ίσως ένας φίλος που μου χρέωσε και του χρέωσα λάθη και χαθήκαμε. Ακόμη και κάποιος άγνωστος που στο μέλλον θα συνυπάρξουμε σε ένα καλλιτεχνικό δημιουργικό ταξίδι. Αν πάλι κάποτε χάσω το κουράγιο μου, θα ήθελα το τότε να γίνει τώρα και να μου τηλεφωνήσει ο νεαρότερος γεμάτος όνειρα εαυτός μου για να μου πει ότι στον δρόμο της τέχνης η πορεία μας συνεχίζεται ακόμη και όταν εμείς έχουμε φύγει από αυτόν τον καθόλου μάταιο κόσμο.

-Ποιον γυναικείο ρόλο θα υποδυόσουν;


Σίγουρα της Λυσιστράτης. Έχουν γραφτεί χιλιάδες υπέροχοι γυναικείοι ρόλοι, αλλά ο Αριστοφάνης νομίζω πως κοίταξε τη γυναικεία αλήθεια στα μάτια και έγραψε αυτόν τον ρόλο. Η Λυσιστράτη είναι ο ρόλος-ύμνος στην ανθρώπινη ύπαρξη και η απόλυτη απαξίωση και καταγγελία της φαιδρότητας των κατασκευασμένων εξουσιών. Και όλα αυτά μέσα από τον απόλυτο σεβασμό στην ύπαρξη του «θήλεος».
-Ποιο είναι το πιο δυνατό στοιχείο στον χαρακτήρα σου;

Αυτό θα έπρεπε να το απαντήσουν άλλοι ίσως, αλλά αφού με ρωτάτε με τόσο ευγενικό και χαμογελαστό τρόπο, θα σας απαντήσω. Ο αυτοσαρκασμός νομίζω. Με βοηθά να μην χάνω το χιούμορ μου, παρέα με την υπομονή και την κατανόηση και παρονομαστή την αχαλίνωτη φαντασία.

-Σε τι δεν λες ποτέ όχι;


Σίγουρα σε μια καλή συζήτηση. Σε μια παρέα αγνώστων που γιορτάζουν ψήνοντας στην άκρη ενός πεζοδρομίου και με καλούν να με κεράσουν ένα μισοκαμμένο κοψίδι. Δεν λέω όχι στις λέξεις που συμπληρώνουν ένα χαρτί και με καλούν να τις διαβάσω ή να τις γράψω. Δεν λέω όχι στις προσκλήσεις και προκλήσεις της καθημερινότητας. Δεν λέω όχι στο μέλλον των άλλων. Δεν λέω επίσης όχι στα δικαιώματα, αν είναι δίκαια, των αδικημένων. Σε καμιά περίπτωση στο χαμόγελο μιας γερόντισσας που αγναντεύει τον κόσμο από το παράθυρό της. Δεν λέω όχι στις αποδοκιμασίες των ανθρώπων που δεν με συμπαθούν και που στο πέρασμά μου αποστρέφουν το βλέμμα. Σε καμιά περίπτωση δεν λέω όχι στην τέχνη, στην δημιουργία και ας είναι η παιδική ζωγραφιά στον τοίχο ενός νηπιαγωγείου. Δεν λέω όχι σε όποιον διεκδικεί το δίκιο του, τον έρωτα, την ζωή. Δεν λέω επίσης όχι στο όχι του αλλουνού, αρκεί να μην θέλει να το επιβάλει, γιατί απλά το μπορεί. Τέλος δεν λέω όχι σε μια παρέα παιδιών που θέλουν να πουν τα κάλαντα το καταχείμωνο ή να κάνουν φασαρία παίζοντας στην μέση ενός δρόμου στις τέσσερις το μεσημέρι το μεσοκαλόκαιρο.

-Τι από τα τρία σε κάνει να θέλεις να υποδυθείς ένα ρόλο, το σενάριο, το καστ, ο σκηνοθέτης;

Όταν αποδέχομαι μια πρόταση για δουλειά το κάνω γιατί το σύνολο είναι φωτεινό και γεμάτο μεράκι. Κανείς δεν θέλει να κάνει μια κακή δουλειά. Για μένα είναι πολύ ουσιαστικό και τιμητικό να μου προτείνει κάποιος να συνεργαστώ μαζί του, να μοιραστούμε το ίδιο όνειρο, γιατί ο δημιουργός προσπαθεί να υλοποιήσει ένα όνειρο και πιστέψτε με είναι πάρα πολύ δύσκολο πράγμα αυτό και θέλει πολύ κουράγιο, έστω και αν το αποτέλεσμα δεν είναι το προσδοκώμενο. Έχω μοιραστεί το όνειρό μου με επαγγελματίες και τους ευχαριστώ για αυτό. Όπως ευχαριστώ και όλους όσους μου εμπιστεύτηκαν το όνειρό τους.

-Αν ήταν να παίξεις σε μονόλογο, πώς το φαντάζεσαι;

Αν είναι δυνατόν χωρίς λόγια, χωρίς πολλά λόγια έστω. Με την αλήθεια της ιστορίας ειπωμένη με βλέμματα, συναισθήματα, μικρές κινήσεις της καθημερινότητας.

-Όταν γράφεις σενάριο, ξέρεις από την αρχή το τέλος του ή μήπως ξέρεις το τέλος και όχι την αρχή;

Συνήθως ξέρω πως θέλω να τελειώσει, αλλά στην πορεία όλα μπορεί να αλλάξουν. Η αρχή του πάντα με παιδεύει περισσότερο, έχω την αίσθηση. Το σίγουρο είναι ότι ξέρω πολύ καλά γιατί το γράφω και τι θέλω να πω στους θεατές με αυτό το σενάριο.

-Τι μουσική ακούς όταν οδηγείς;

Ανάλογα τον λόγο του ταξιδιού συνήθως ροκ ή κλασσική μουσική. Αν όμως είμαι πολύ κουρασμένος, αλλά σε θέση να μπορώ να οδηγήσω, μου αρέσει να ακούω λαϊκά, ζεμπέκικα, ποντιακά και μικρασιάτικα, γιατί πάντα με συντροφεύουν οι ρίζες της καταγωγής μου. Μου δίνουν ενέργεια, γιατί μοιάζουν με μικρές κινηματογραφικές ιστορίες.

-Πώς αντιδράς στην αρνητική κριτική;

Την αποδέχομαι όταν είναι τεκμηριωμένη και δεν εξυπηρετεί καταστάσεις ή προσωπικές αντιπαραθέσεις. Προτιμώ την αλήθεια του καθενός έστω και αρνητική από ένα τυπικό και δήθεν φιλικό χτύπημα στην πλάτη. Άλλωστε πως μπορεί κάποιος να γίνει καλύτερος, αν δεν αποδέχεται την δημιουργική κριτική έστω και αν αυτή είναι αρνητική;

-Το ταλέντο είναι κάτι που διδάσκεται;

Ταλέντο είναι νομίζω η ευκολία που έχει κανείς να χαρίζει απλόχερα την αλήθεια που έχει μέσα του, την δύναμη να δωρίζει χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα την θετική ενέργεια του, ακόμη και όταν αυτή δεν του περισσεύει. Όλα τα άλλα έχω την εντύπωση ότι είναι πιότερο τεχνικά θέματα τα οποία χρειάζονται πολύ επιμονή και δουλειά για να αναδειχθούν.

-Πόσο εύκολα συγχωρείς;


Πολύ εύκολα νομίζω. Απλά αν είναι να συνυπάρξω ξανά με τον ίδιο άνθρωπο είμαι λίγο πιο επιφυλακτικός. Τι να πω; Για την ώρα δεν μου έτυχε, δόξα το Θεό, κάτι που δεν θα μπορούσα να συγχωρήσω σε κάποιον. Άλλωστε το τι συνέβη δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο όσο από το ποιον το παθαίνεις και φυσικά και το γιατί παίζει ρόλο. Άλλωστε όταν κάποιος φτάνει στο «γιατί» πρέπει να αναλογιστεί και την προσωπική του ευθύνη για το τι έχει συμβεί, ή γιατί το επέτρεψε να συμβεί.

-Ποια εποχή σου πάει περισσότερο κυριολεκτικά και μεταφορικά;


Η εποχή της αθωότητας και της ανεμελιάς όπως το καλοκαίρι, η εποχή της δημιουργίας όπως η άνοιξη, της περισυλλογής όπως το φθινόπωρο και τέλος της πνευματικής θαλπωρής στους παγωμένους ορίζοντες της σκέψης όπως ο χειμώνας. Κυριολεκτικά και μεταφορικά.

-Τι θα συμβούλευες τον νεότερο εαυτό σου;


Πολύ φοβάμαι ότι μάλλον ο νεότερος μου εαυτός θα έχει πολύ καλύτερες και πιο ξεκάθαρες συμβουλές να μου δώσει. Μέσα από την ξεκούραστη σκέψη του, τον αυθορμητισμό και την πίστη του στο χαμόγελο των άλλων.

-Όντας σκηνοθέτης ο ίδιος, πόσο εύκολο είναι να σε σκηνοθετήσει άλλος;


Το ευκολότερο πράγμα στον κόσμο, από την αρχή της ενασχόλησής μου με την υποκριτική και την σκηνοθεσία. Τα ξεχώρισα μέσα μου και ξέρω τις υποχρεώσεις μου και στις δύο ιδιότητες και τις ακολουθώ κατά γράμμα.
-Ποιος θα ήθελες να σε υποδυθεί στη ταινία της ζωής σου;

Δεν νομίζω ότι θα χρειαστεί κάποιος να το κάνει αυτό. Δεν γνωρίζω το μέλλον, αλλά για την ώρα καλύτερα να ασχοληθεί κάποιος με αυτόν που αγωνίζεται να βρει την θεραπεία για μια ανίατη ασθένεια ή με την καθημερινότητα μιας νοσοκόμας, ενός νεαρού γιατρού που κάνει το αγροτικό του σε ένα απομακρυσμένο νησί. Μιας νεαρής που διδάσκει σε μια τάξη γεμάτη παιδιά από διαφορετικά έθνη. Ενός ανθρώπου που προσπαθεί να επιβιώσει χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πατρίδα του πουλώντας χαρτομάντηλα σε κάποιο φανάρι. Ακόμη και του μεσήλικα που τσακίζει τη μέση του στη λαχαναγορά για να τα βγάλει πέρα. Ενός ανθρώπου με ακρωτηριασμό που τον καλούν κάθε τρεις και λίγο να ελέγξουν για να αποφασίσουν αν πρέπει να συνεχίσει να παίρνει την πενιχρή του σύνταξη.

-Θα έκανες ποτέ τηλεόραση;

Φυσικά! Η δουλειά είναι δουλειά, αρκεί να μην προσβάλει το αποτέλεσμα την αισθητική του θεατή που σε εμπιστεύεται και σε επιλέγει για να τον διασκεδάσεις.

-Κοιτάζοντας πίσω όλη τη διαδρομή που έχεις διανύσει μέχρι σήμερα, θα έλεγες ότι έχεις κατακτήσει τους στόχους σου;

Κάθε ρόλος, κάθε ταινία, κάθε ιδέα για ένα θεατρικό, ένα τραγούδι, ένα μυθιστόρημα είναι ένας καινούργιος στόχος. Όσο έχω την δυνατότητα και την ευκαιρία θα προσπαθώ να τον πετύχω. Οπότε νομίζω ότι αυτό θα τελειώσει, όταν δεν θα είμαι σε θέση να το κάνω ή όταν το επάγγελμα με απορρίψει. Είμαι χαρούμενος σίγουρα με ό,τι έχω καταφέρει, λίγο ή πολύ δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι έγινε με τους όρους που επιβάλει η προσωπική και επαγγελματική μου ηθική, η αγάπη για αυτά που κάνω και φυσικά η ανταπόκριση των συναδέρφων και του κόσμου που με στηρίζει σε κάθε βήμα μου σε αυτήν την προσπάθεια. Τους ευχαριστώ και εύχομαι να συνεχίσουμε παρέα όλοι μαζί αυτό το υπέροχο ταξίδι στους δρόμους της τέχνης.

Ρίχνοντας μια τελευταία ματιά πριν παραδώσω το κείμενο, κάποιοι στίχοι βγαλμένοι από τα λεγόμενα του Σταύρου ήταν αναπόφευκτο να μη γίνουν ποίημα που του το αφιερώνω.

ΟΦΘΑΛΜΑΠΑΤΗ ΤΗΣ ΑΒΥΣΣΟΥ

Ό,τι μέσα μου μιλά και ζωντανεύει τη σιωπή

ό,τι έξω μου σωπαίνει αναζητώντας την αλήθεια

είναι το κάλεσμα μου.

Σαν έρθει η στιγμή ρόλος να γίνω,

κάποιος άλλος δηλαδή που θα ξεπλύνει

των θεατών το μαύρο επί σκηνής,

θα είναι σαν ένας τυφλός

να έχει περάσει με κόκκινο φανάρι

και φτάνοντας απέναντι να έχει βρει το φως του

ανακαλύπτοντας πως εκεί σηματοδότης

ουδέποτε είχε υπάρξει.

* Η Γκέλη Ντηλιά είναι ποιήτρια και συγγραφέας.

ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Ι ΚΤΕΟ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΣΑΛΑΠΑΤΑΣ