ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ
ΕΙΔΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ
ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΕΜΠΟΡΙΟ ΦΡΟΥΤΩΝ - ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2022

Ένα Αρβανίτικο κεφάλι στα θεμέλια της ελευθερίας του Ναυπλίου

ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ | 8:46:00 μ.μ. | | |
 Του Τόλη Κοϊνη.

Απόψε, θα γράψω για έναν παππά… σαν κι εκείνον του τραγουδιού «ντελή παππά, λεβέντη».

Το πότε γεννήθηκε ακριβώς, δεν είμαστε σίγουροι. Άλλοι γράφουν 1770, άλλοι 1773, με επικρατέστερη ημερομηνία το 1779. Για τον τόπο του, όμως δεν υπάρχει αμφιβολία. Ήταν γέννημα – θρέμμα Κρανιδιώτης, Αρβανίτης με μπέσα και φιλότιμο.

Ήταν μορφωμένος. Είχε πάει στην περίφημη Σχολή της Δημητσάνας. Για ένα διάστημα είχε φτάσει μέχρι και την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στην Κωνσταντινούπολη.

Ήταν Αρχιμανδρίτης, ανύπαντρος δοσμένος στην εκκλησία. Θα μπορούσε να γινόταν και Δεσπότης… Τις παραμονές της Επανάστασης του 1821, τον βρίσκουμε να λειτουργεί σε ενορία του Κρανιδιού. Τα γραφόμενα ότι ήταν εν ενεργεία ηγούμενος Μοναστηριού, άλλοι τον θέλουν στη Μονή Αυγού, άλλοι σε Μοναστήρι στην Κοιλάδα, αλληλοαναιρούνται. Στην Μονή Αυγού ήταν ηγούμενος ο Διονύσιος Βούλγαρης, που σκοτώθηκε στις 10/4/1821 στο Κατσίγκρι, στην Κοιλάδα φαίνεται ότι είχε μονάσει ο παπα Αρσένης πριν πάει να σπουδάσει.

Ήταν αρχηγός των Κρανιδιωτών στην επανάσταση του 1821. Βέβαιο. Αποδεικνύεται ότι με αυτόν πάντα επικεφαλής πήγαιναν οι Κρανιδιώτες σε όλες τις μάχες. Στο διαδίκτυο κυκλοφορεί ότι τον διόρισε στις 25 Μαρτίου 1821 αρχηγό, μια επιτροπή από την Ύδρα. Ψέμα μεγάλο. Γιατί α) Η Ύδρα επαναστάτησε μετά από 15 μέρες μετά το Κρανίδι. β) Τα συγκεκριμένα ονόματα που φέρονται ότι αποτελούσαν την επιτροπή, ήταν εναντίον της επανάστασης και συμμετείχαν σε αυτήν μετά τον Μάϊο του 1821 (μετά από δυο μήνες!!!!) όταν πήραν πραξικοπηματικά την εξουσία στο νησί τους. Πιθανά να είναι μεταγενέστερο έγγραφο με προγενέστερη ημερομηνία, προκειμένου οι συγγενείς του να επιτύχουν αναγνώριση της δράσης του και να λάβουν διάφορα ευεργετήματα.

Κήρυξε την Επανάσταση ανεβαίνοντας στην «Γκούρα Βιτόρεζε», έναν βράχο έξω από το Κρανίδι (η «ΆγιαΛαύρα» της Αργολίδας). Η Αρβανίτικη τοπωνυμία να μην σας χαλάει… Η Βιτόριζα ήταν ένα γυναικείο στοιχειό που βοηθούσε τα παλικάρια στα ανδραγαθήματα. Την βρίσκουμε στον βίο και την πολιτεία του Ναυπλιώτη στρατιώτη Μανώλη Μπλέσση, που μαζί του γύρισε τα πεδία των μαχών όλης της Ευρώπης. Στην πέτρα αυτής της νεράιδας υψώθηκε το επαναστατικό λάβαρο κι ευλογήθηκαν τα όπλα.

Ένας μύθος θέλει, τον Παπαρσένη, αμέσως μετά να θάβει τα άμφια και το Ευαγγέλιο για να ζωστεί τα άρματα και να κινήσει για τον πόλεμο.Ένας άλλος, ότι έσφαξε τελετουργικά κάποιους Τούρκους δερβίσηδες, δεν αποδεικνύεται.

4 Απριλίου 1821. Οι Κρανιδιώτες με καϊκάκια μεταφέρονται στο Χαϊντάρι. Ο παπα Αρσένης δεν ήξερε από πόλεμο. Ήταν ευφυής και γενναίος. Με τον λόγο επιβαλλόταν στους συμπολεμιστές του και όχι με διαταγές… ο στρατός ήταν ακόμα λαϊκός. Συντονίζονται και με τους υπόλοιπους (Λυγουριάτες, Αργείτες, Χελιώτες κλπ.) και στρατωνίζονται στο Κατσίγκρι. Έτσι άρχισε η πολιορκία του Ναυπλίου.

Μετά από λίγες μέρες σε μια έξοδο των Τούρκων σκοτώνεται ο ηγούμενος της Μονής Αυγού και οι περισσότεροι από τους καλογέρους. Έχει γραφτεί ότι τον διαδέχθηκε στην ηγουμενία, ούτε αυτό προκύπτει από πουθενά. Γιατί τον βρίσκουμε συνεχώς σε άλλα μέρη και όχι στο πολύ όμορφο αυτό Μοναστήρι. Μάλλον ψέμα.

Η πολιορκία του Ναυπλίου διαλύεται όταν καταφθάνει ο Κεχαγιάμπεης με 3.500 Τουρκαλβανούς. Είχε προηγηθεί και εμφύλιος καυγάς, για την αρχηγία. Οι Αργείτες ήθελαν αρχηγό τον Δημήτριο Τσώκρη, μόλις αφιχθέντα από την Κωνσταντινούπολη, οι υπόλοιποι τον Σταϊκόπουλο, που τον είχε επιβάλλει αρχηγό ο Παπαφλέσσας. Ο παπα Αρσένης ακολούθησε τον Τσώκρη και ταμπουρωθήκαν στο αντιπλημμυρικό ανάχωμα του Ξεριά (περίπου στην σημερινή γέφυρα, όπως μπαίνουμε από Κουτσοπόδι στο Άργος). Ο ενθουσιασμός ήταν τέτοιος που πολλά γυναικόπαιδα είχαν ανέβει στο λόφο της Ασπίδας να δουν την μάχη. Δυστυχώς, προσγειωθήκαμε απότομα. Ο Κεχαγιάμπεης διαθέτοντας ιππικό περικύκλωσε τους δικούς μας. Ο παπά Αρσένης τότε μάζεψε τα γυναικόπαιδα και τα οδήγησε στην Παναγία την Κατακεκρυμμένη. Ο Κεχαγιάμπεης έκανε τρεις επιθέσεις κατά της Εκκλησίας. Δεν κατάφερε τίποτα. Τα βόλια του Παπα Αρσένη και των Κρανιδιωτών του στοίχισαν την ζωή πολλών από τους άντρες του. Απογοητευμένος κάνει πρόταση αμνηστίας … εξαιρεί όμως τον παπα Αρσένη. Για να βγάλει από το αδιέξοδο και τον βέβαιο χαμό τους έγκλειστους στο Μοναστήρι Αργείτες, πηδάει τη νύχτα έξω και με λίγα παλικάρια διασχίζει το στρατόπεδο των Τούρκων

.(Οι μεγάλες αρετές της μπέσας και του φιλότιμου, που χαρακτηρίζουν όλους τους Αρβανίτες).

Ο Κεχαγιάμπεης κατευθύνθηκε στην Τρίπολη. Στο Βαλτέτσι, στα Βέρβαινα και Δολιανά, είδε τον στρατό του να συντρίβεται. Η πολιορκία του Ναυπλίου συστήθηκε πάλι, με αρχηγό τον Νικηταρά διορισμένο από τον Κολοκοτρώνη. Ο παπα Αρσένης πάλι με τους Κρανιδιώτες είναι στην πρώτη γραμμή. Πολεμάει στην μεγάλη νίκη στο Κατόγλι.

Στις 4 Δεκεμβρίου 1821 γίνεται η μεγάλη προσπάθεια εξ εφόδου αλώσεως του Ναυπλίου και του Παλαμηδιού. Στον παπα Αρσένη ανατίθεται να σκαρφαλώσει πίσω από την σημερινή Πυροσβεστική και να καταλάβει τις σκάλες, διακόπτοντας τη συγκοινωνία μεταξύ Ακροναυπλίας και Παλαμηδιού. Έπρεπε όμως να προηγηθεί η προσβολή από τον Νικηταρά της πύλης της Ξηράς. Ένα τυχαίο γεγονός χαλάει τον αιφνιδιασμό. Ο παπα Αρσένης συμπτύσσεται στο στενό πέρασμα μεταξύ των σημερινών Παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού και Πυροσβεστικής (από Πάρκο και κάτω ήταν αδιάβατος βάλτος). Εκεί γίνεται μια επική μάχη. Με επικεφαλής τον Δημήτριο Υψηλάντη, «τακτικοί», Φιλέλληνες και Κρανιδιώτες σταματάνε την έξοδο των Τούρκων.

Μετά από λίγες ημέρες αρχίζει στο Άργος και συνεχίζει στην Επίδαυρο η Εθνοσυνέλευση. Δεν υπάρχουν σε αυτήν «παραστάτες» (=αντιπρόσωποι) από την Ερμιονίδα, που είχε απελευθερωθεί, αλλά είναι γεμάτη από αντιπροσώπους περιοχών… που δεν συμμετέχουν στην Επανάσταση… όχι ο παπα Αρσένης και άνθρωποι με μπέσα και φιλότιμο δεν είχαν θέση ανάμεσα στους γραμματιζούμενους. Ο Μαυροκορδάτος, πρωτομάστορας καλπονοθευτικών διαδικασιών, τους είχε τεχνηέντως αποκλείσει. Αυτοί ήταν μόνο για να πολεμάν και όχι για να διοικούν…

Συνέχισε να πολεμάει. Την Άνοιξη του 1822 ακολούθησε τον Δ. Υψηλάντη και τον Νικηταρά στην προσπάθεια απελευθέρωσης του Ζητουνιού (=Λαμίας). Γύρισε στην Αργολίδα με τη μεγάλη υποχώρηση των δικών μας, μπροστά από τις υπέρτερες δυνάμεις του Δράμαλη. Ιούλης 1822. Τίθεται, όπως όλοι οι καθαροί αγωνιστές, κάτω από τις διαταγές του Κολοκοτρώνη. Με το σπαθί στο χέρι πολεμάει στα Δερβενάκια. Ανδραγαθεί.

Στο τελευταίο διάστημα της πολιορκίας του Ναυπλίου, Αύγουστο με Νοέμβριο 1822, οι Έλληνες πολιορκούσαν το Ναύπλιο, χωρίς να επιτίθενται στα τείχη. Είχαν επιβάλλει απόλυτο αποκλεισμό από στεριά και θάλασσα και περίμεναν να παραδοθούν οι Οθωμανοί, καταβεβλημένοι από την πείνα.Οι Τούρκοι από την Κόρινθο, που είχαν καταφύγει 10.000 στρατιώτες, έκαναν πολλές προσπάθειες να ανεφοδιάσουν το Ναύπλιο. Μερικές φορές τα κατάφερναν. Ο Κολοκοτρώνης τότε αποφάσισε να οχυρώσει και πάλι τα Δερβενάκια, για να σταματήσει κάθε επικοινωνία μεταξύ των δύο πόλεων. Τοποθέτησε τον παπά Αρσένη στον Άγιο Σώστη, τον Νικηταρά στα Κλένια, και ο ίδιος είχε στήσει το στρατηγείο στον Αγιώργη(=Νεμέα).

Μια ομάδα Τούρκων, προσποιούμενοι τους Έλληνες, κατάφεραν στις 27 Νοέμβρη του 1821 να περάσουν πίσω από τις θέσεις τους. Την άλλη ημέρα, στις 28/11, οι Τούρκοι βγήκαν από την Κόρινθο και μαζί με αυτούς που είχαν λάθρα διέλθει την προηγούμενη μέρα, περικύκλωσαν τα σώματα του Νικηταρά και του παπα Αρσένη.

Το προηγούμενο βράδυ, ο λεβεντόπαππας είχε πάει σε ένα κλέφτικο τραπέζωμα στο ταμπούρι του Κολοκοτρώνη, έφαγε, ήπιε, γλέντησε και είπε την παροιμιώδη φράση: «Του παπαΑρσένη το κεφάλι θα πέσει, αλλά σπυρί στάρι δεν θα περάσει για το Ανάπλι».Έγινε το θέλημά του. Σκοτώθηκε πολεμώντας. Του έκοψαν το κεφάλι και ένας Τούρκος το πήρε για λάφυρο, να το πάει στον Δελη Αχμέτ (=τον διάδοχο του Δράμαλη).

Στην κρίσιμη στιγμή της μάχης φάνηκε να περνάει τα Δερβενάκια το ιππικό, οι Βούλγαροι του Χατζή Χρήστου. Οι Τούρκοι δεν μπόρεσαν να διασπάσουν τις γραμμές. Ταυτόχρονα ο Κολοκοτρώνης ξεκίνησε κυκλωτική κίνηση. Ο Δελή Αχμέτ διέταξε υποχώρηση.

 Οι Έλληνες τους κυνήγησαν. Σε αυτή την φάση καταδιώκοντας έναν Τούρκο, ο Φωτάκος, ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, τον βλέπει να πετάει δυο κεφάλια που κουβαλούσε μαζί του. Έσκυψε και τα πήρε… ένα ξερό Αρβανίτικο κεφάλι, που ήξερε να πεθαίνει, αλλά όχι να υποχωρεί.

Το επόμενο βράδυ ο Σταϊκόπουλος μπήκε στο Παλαμήδι…

Υ.Γ.1: Το Κρανίδι με την επιμονή του παλιού Δήμαρχου Δημήτρη Καμιζή έχει τιμήσει όπως πρέπει την μνήμη του ήρωα… Ελπίζουμε και στο μέλλον οι Κρανιδιώτες να ακολουθήσουν τη «γραμμή» του γιατρού και να τιμούν τους αγωνιστές της λευτεριάς.

Υ.Γ.2: Το Ναύπλιο και το Άργος, που τόσα οφείλουν στον ηρωικό Αρχιμανδίτη, 200 χρόνια τώρα, δεν τον έχουν τιμήσει, ούτε με την ονοματοδοσία … μιας σούδας.
ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Ι ΚΤΕΟ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΣΑΛΑΠΑΤΑΣ